Portekiz denizcilik tarihi ve kültürü üzerine önemli yapıtları bünyesinde barındıran ve düzenlemiş olduğu kültürel etkinliklere Denizci Toplum’da sıklıkla yer verdiğimiz Portekiz Deniz Müzesi 157. yıl dönümünü kutluyor.

Bir donama müzesi olmakla birlikte yalnızca donanma müzesi olmanın ötesine geçmeye çalışan kuruluş, denizciliği; askeri, tecimsel, balıkçılık ve diğer boyutlarıyla ele alarak geniş bir anlayış içinde kendisini konumlandırıyor.

Portekiz Kralı Luis I‘in girişimi ile 22 Temmuz 1863 tarihli buyruk ile Donanma Okulu’nun yanında kurulan Donanma Müzesi, temel olarak öğretim amaçlı bir işlev görmekteydi. Müzenin ilk koleksiyonunu oluşturmak amacıyla; Ajuda Sarayı‘nda bulunan,  daha önce Maria II tarafından Ulusal Muhafız Ordusu Kraliyet Akademisi‘ne bağışlanan gemi modelleri toplanmış; öte yandan koleksiyonun varsıllaştırılmasında Donanma Okulu’ndan alınan parçalar da katkı sağlamıştı.

Ailenin ikinci çocuğu olan I. Luis, deniz subayı olarak kendisine bir kariyer çizmişken; erkek kardeşinin erken ölümü, kendisinin gelecek planlarını tamamen bir köşeye atarak; Portekiz kralı olarak yeni bir yaşam çizgisi belirlemesine yol açmıştı. I. Luis‘nin sahip olduğu yüksek kültür ile bir araya gelen; donanmanın önemini gereği gibi takdir etmesini sağlayan derin anlayış gücü,  Donanma Müzesi’nin kendi yönetim döneminde ve genç yaşlarında kurulmasının nedenlerini anlaşılır kılmaktadır.

18 Nisan 1916’da Donanma Okulu’na ait olan Sala do Risco’da çıkan yangın, müze koleksiyonunda bulunan çok sayıda yapıtın yok olmasına neden oldu. Bu felakete ve Donanma Okulu’nun 1936 yılında Alfeite taşınmasına karşın müze, aynı yerde kalmayı sürdürdü. Henrique Maufroy de Seixtas’ın varsıl bir içeriğe sahip, olağanüstü bir koleksiyonu bağışlamasıyla, Donanma Müzesi, 1949 yılında Lizbon, Laranjeiras‘ta bulunan  Farrabo Kontları Sarayı‘na yerleştirildi.

Bununla birlikte bu saray, Müze açısından geçici bir barınma yeriydi; bu nedenle,  Donanma Müzesi’ni Jeronimos Manastırı‘na temelli taşınmasının olanaklı olup olmadığını incelemesi için 1954 ve 1956 yıllarında iki adet komisyon kuruldu.

1959 yılında yapılan bir değişiklikle müze yeniden düzenlenerek; Deniz Müzesi (Museu de Marinha) adını aldı ve 05 Ağustos 1962 yılında gerçekleşen yer değişimiyle; müze bugün de içinde bulunduğu nihai yapı olan Jeronimos Manastırı’na kavuşmuş oldu.

(Kaynak: ccm.marinha.pt)