Katib Çelebi tarafından Piri Reis’in “Kitab-ı Bahriyye” isimli eseri esas alınarak 1645-1646 tarihinde  kaleme alınan “Müntehab-ı Bahriyye”nin tıpkıbasımı Prof. Dr. Fikret Sarıcaoğlu tarafından hazırlandı.

Kitap hazırlandığı dönem göz önünde bulundurulduğunda; denizciler için yaşamsal önemde coğrafi bilgiler içeriyordu.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fikret Sarıcaoğlu, 17’nci yüzyılda Katib Çelebi‘nin  hazırladığı bu yapıtın Osmanlı tarihi coğrafyası için önemli bir kaynak niteliği taşıdığını söyledi.

“Kitab-ı Bahriyye“de hem tarih hem de denizciler için yaşamsal önem taşıyan coğrafi bilgilerin yer aldığını aktaran Sarıcaoğlu, “Eserde mesela gemiciler için ne lazım? Şu kayalık nerede? Gemi nerede durur, nereden kalkar? O bölgenin insanları nasıldır, kalesi-burcu var mıdır? gibi soruların cevapları yer alıyor. Kılavuz bir kitap mahiyetindedir. Katib Çelebi ise Piri Reis’i örnek alarak 17’nci yüzyılda hazırladığı ‘Müntehab-ı Bahriyye’ eserinde bu bilgileri kısaltmış ve derlemiştir.” dedi.

Katib Çelebi’nin Avrupa dillerine çevrilen “Cihannüma” ve “Keşfü’ẓ-ẓunun an esami’l-kütüb ve’l-fünun” gibi yapılarının bulunduğunu belirten Sarıcaoğlu, Hristiyan aleminin Doğu dünyasına girip bir şeyler öğrenemedikleri bir dönemde yazılan “Müntehab-ı Bahriyye“nin, Akdeniz ve Ege’nin tarihi coğrafyası için önemli bir kaynak yapıt olduğunu vurguladı.

Kitab-ı Bahriyye‘yi model alan Katib Çelebi’nin yeni haritalar çizdiğine ve mümkün mertebe bilgi ilavesi yaparak kitabı güncellemeye çalıştığı bu yapıtta, 93 harita, iki cetvel, coğrafi tanımlamalar ve yer adlarının aktarılışı gibi konular yer alıyor.

 

(Kaynak: aa.com.tr)

 

“Tarihi Deniz Haritaları ve Akdeniz” sergisi, Uluslararası Hidrografi Teşkilatı’nın (IHO) 100. kuruluş yıldönümü etkinlikleri çerçevesinde Monako Yat Kulübü’nde 01 Nisan 2019 tarihinde gerçekleştirildi.

Türk denizcilik tarihi ve deniz haritacılığının tanıtımının yapıldığı serginin ana sponsorluğunu TINA Türkiye Sualtı Arkeolojisi Vakfı üstlenirken, küratörlüğü TINA Mütevelli Heyeti üyesi ve İstanbul Deniz Müzesi eski müdürü Ali Rıza İşipek tarafından yerine getirildi.

UNESCO tarafından 2013 yılı, Piri Reis tarafından çizilen dünya haritasının 500. yılı dolayısıyla “Piri Reis Yılı”, 2014 yılı ise Matrakçı Nasuh’un vefatının 450. yılı nedeniyle “Matrakçı Nasuh Yılı” olarak ilan edilmişti. Bu nedenle “Tarihi Deniz Haritaları ve Akdeniz” sergisinde yer verilen parçalar, çoğunlukla Piri Reis ile Matrakçı Nasuh’u tanıtmaya yönelik yapıtlardan seçildi.

1.

Yalnızca Türk tarihine değil, aynı zamanda dünya denizcilik tarihine de damgasını vurmuş  ünlü Türk denizcisi, coğrafyacısı ve haritacısı olan Piri Reis, 500 yıl önce yorumladığı ve çizdiği haritaları ve özellikle de Kitab-ı Bahriye adlı yapıtıyla dünya denizcilik tarihinin öncüleri arasındadır. 

Barbaros Hayrettin Paşa,  1543-1544 yıllarında Fransa İmparatorluğu’na yardım etmek amacıyla Fransa kıyılarına seyir düzenlemiştir. Barbaros’un filosunda bulunan Matrakçı Nasuh ise 15 ay boyunca Türk donanmasının kaldığı ve seyir yaptığı kıyılarda Marsilya, Toulon, Nis (Nice) ve Antibes gibi Fransız limanlarını büyük bir doğruluk ve ustalıkla minyatürlerine resmetmiştir. Sergide Matrakçı Nasuh’a ait bu minyatürlerin yine İznik Çinisi üzerine aktarılmış olan örnekleri yer almaktadır.

Sergi açılışı, Monako Yat Kulübü’nde, Prens II. Albert’in katılımıyla ve Paris Büyükelçisi İsmail Hakkı Musa, Monako Fahri Konsolosumuz Dr. İlhami Aygün, T.C. 22. Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Metin Ataç, TINA Sualtı Arkeolojisi Vakfı Başkanı Oğuz Aydemir, TINA Yönetim Kurulu üyesi Enes Edis, IHO Direktörü E. Amiral Mustafa İpteş, Monako Protokolü ve diğer davetlilerin katılımı ile gerçekleştirildi.

Sergi sonunda Prens II. Albert’e altınla bezenmiş 18. yüzyıl Monako haritasının yer aldığı bir vazo ile sergi için Vakko tarafından özel olarak hazırlanmış olan ipek kravat ve fular hediye edilmiştir.

Ayrıca dünyada hidrografi bilimine büyük katkılar sağlamış olan Prens II. Albert’in dedesi olan Prens I. Albert’i ve yatı Hirondella II’yi betimleyen iki adet yağlı boya tablo Monako sarayına hediye edildi.

 

(Kaynak: tinaturk.org, görsel: denizkartalı.com)

 

Osmanlı’nın yetiştirdiği büyük Türk denizci Piri Reis’in yaşamı, Samsun Devlet Opera ve Balesi tarafından sahneye taşınıyor.

Türk denizciliğinin büyük adı, Muhyddin Piri, Gelibolu’da dünyaya gelmiş; amcası Kemal Reis’in yanında dünyayı görme olanağı bulmuş, ilerleyen dönemlerde üstün denizcilik yetenekleri sayesinde Osmanlı Donanması’nda yer almıştır.

Ünlü Türk denizci, Amerika’yı da gösteren dünya haritası ve “Kitab-ı Bahriye” adlı denizcilik kitaplarıyla ölümsüzleşmiştir.

2 perdeden oluşan “Piri Reis” adlı balenin müzikleri, Can Atilla’ya; koreografi ve librettosu G. Armağan Davran ve A. Volkan Ersoy’a ait. “Piri Reis”in dünya prömiyeri, 2014 yılında Mersin Devlet Opera ve Balesi’nde yapılmıştı.

1.

Eser, 29 Kasım 2018 – 23 Mart 2019 tarihleri arasında SAMDOB’da izlenebilir.

 

(Kaynaklar: samsunvehaber.com, operabale.gov.tr, samsunetkinlik.com, cumhuriyet.com.tr)

 

Libretto ve koreografisi Beyhan Mörfi (Murphy) tarafından gerçekleştirilenvmodern dans gösterisiv”Barbaros”, Kaptan-ı Derya Barbaros Hayreddin Paşa’nın yaşamını ve 16. yüzyıl Akdeniz’deki Türk akıncılığını konu alıyor.

2010 yılında sahnelenen yapıt, Barbaros Kardeşler’in 1500’lerde başlayan yolculuğunu, Oruç Reis’in ölümünü, Hızır Reis’in Kaptan-ı Derya oluşunu ve Beşiktaş’taki vefatına kadar geçen süreci; dans, müzik, görsel tasarım gibi sanatın farklı dalları ile buluşturarak yansıtıyor. Barbaros’ta, aynı zamanda Turgut Reis, Piri Reis gibi önemli tarihi kişilikler de yer alıyor.

1.

Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü ile İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı‘nın ortak projesi olan “Barbaros” bir dans drama olarak Türk sahne sanatları repertuarında Barbaros Kardeşler’in yaşamın konu alan  tek sahne yapıtı olma özelliğini taşıyor.

      [vimeo 245887448 w=640 h=480]

Yapıt, sahneye koyulduğu süre içinde büyük ilgi görmüş ve  Aspendos Opera ve Bale Festivali (iki kez), Bursa Festivali, Bodrum Bale Festivali gibi önemli opera bale şenliklerinde; Haliç Kongre Merkezi, İstanbul Muhsin Ertuğrul Sahnesi, Bursa Merinos Kültür Merkezi’nde ve Malta Sanat Festivali’nde sahnelenmiştir.

Ayrıca Barbaros Kardeşler‘in Cezayir’deki 500. yıl kutlamaları için özel davet üzerine Cezayir ve Becaye olmak üzere iki şehirde sahne almıştır.

Yapımda yer alanlar:

-Libretto ve Koreografi –  Beyhan Mörfi (Murphy)

-Müzik Yönetmeni – Mercan Dede

-Müzik Aranjman – İbrahim Özmen

-Dekor & Kostüm – İsmail Dede

Oyuncular:

-Hızır Reis (Barbaros Hayrettin Paşa) – Arkın Zirek

-Oruç Reis – Ejder Keskin

-Turgut Reis (Dragut) – Onur Tunay

-Piri Reis (Muhiddin) – Can Tunalı

-Deli Mehmet Reis – Burak Kayıhan

-Salih Reis – Dolun Doyran

-Sinan Reis – Kıvanç Ekin

-Aydın Reis (Şeytan – Döven) – Oliver Spence 

-Murat Reis – Murat Özdemir

-Seyd – i Ali Reis – Bahadır Ovacıklı

-Kurtoğlu Müslihiddin Reis –  Egemen Kement

-Yahya Reis – Benan Göktan

-Andrea Doria – Hakan Odabaşı

-Kanuni Sultan Süleyman – Ender Üçdemir

-Julia Gongoza – İlke Kodal

-Beatrice – Ebru Cansız

-Zafire – Özlem Şenormanlılar

-Kaya Kızı – Deniz Keskin

-Katerina – Deniz Alp

-Ayşe Memla – Esra Taner

-Kutup Yıldızı –  Aslı Güneş Sümer

-Donna Maris – Ilgaz Erdağ

-Eleni – Aslı Çilek

-Teğmen Garcia De Tineo – Emre Kaynarsu

 

(Kaynak: beyhanmurphy.urbandigital.net, görsel: bursa.bel.tr)