Christie’s tarafından açık arttırmaya çıkarılan Gordon Getty koleksiyonunda yer alan deniz haritasını (portolan) satın alan Alex Clausen, ekibiyle birlikte yaptığı çalışmanın sonucuna haritanın daha eski bir tarihe ait olduğunu ortaya çıkardı.

Müzayede evi tarafından 1500-1525 yılları arasında yapıldığı belirtilen haritanın, yapılan çalışmaların ardından; 1360 yılında – Kolomb’un Amerika’yı keşfinden 130 yıl önce – Venedik’te çizildiğini belirlendi.

Bulguların sonucu olarak dünyanın en eski haritaları arasına giren “Rex Tholomeus Portolan Haritası”na daha önce Christie’s tarafından 100.000 ila 150.000 dolar fiyat aralığı verilirken, yeni sahibi tarafından 7.5milyon dolar fiyat biçildiği belirtiliyor.

Christie’s müzayede evi tarafından Gordon Getty (petrol kralı – iş adamı) ve eşi Ann’in sahibi oldukları Wheatland’daki evlerinde bulunan koleksiyonun sanal ortamdaki satışını izlemekte olan olan Alex Clausen, (Barry Lawrence Ruderman Antik Haritalar Şirketinin başkanı) dikkatini bir ayrıntı çeker.

Bu, ünlü çiftin eşyaları arasında bulunan antika bir deniz haritasıdır. Getty ve eşi bu haritayı, daha önce yine Christie’s tarafından 1993 yılında düzenlenen bir müzayededen satın almışlardır. İlk defa bu müzayedede yer alan harita daha önce önce Anglo-İtalyan fotoğrafçı John Alfred Spranger’e aitti.

Söz konusu portolan haritayı 1500-1525 yılları arasına tarihlendiren Christie’s, 2023 yılında düzenlenen müzayedede satış rakamı olarak; 100.000 ila 150.000 dolar arasında bir fiyat aralığı belirlemişti. Ancak Clausen’in haritanın çok daha eski bir tarihe sahip olabileceğini konusunda bazı tereddütleri bulunmaktaydı.

Portolan üzerinde çalışma yapmaya karar veren Clausen ve ekibi haritayı Christie’s’den Ekim ayında 239.400 dolara satın aldı. Aylarca süren, pigment analizi, çok spektrumlu görüntüleme, karbon tarihleme testlerinin yanı sıra akademisyenlerle yapılan değerlendirme toplantıları ve sürdürülen araştırmaların sonucunda; aslında portolon haritanın (büyük olasılıkla) Venedik’te yapıldığı ve 1360 yılına ait olduğunu belirlendi. Böylece Getty malikanesinden satın alınan bu yeni tarihi belge, ABD’deki en eski portolan haritasını ünvanını ele geçirmiş oldu.

Harita, iş dünyasının devleri olarak tanımlanan ve aynı zamanda birer harita koleksiyonerleri olarak da bilinen Henry Huntington, J. P. Morgan ve James Ford Bell’in koleksiyonlarında bulunan haritalardan ya da Morgan Kütüphanesi ve Müzesi ile Yale Üniversitesi Beinecke Nadir Kitap ve El Yazmaları Kütüphanesi’nde sergilenenlerden daha eski olmasıyla; Avrupa’nın günümüze ulaşan en eski dördüncü iyi durumdaki portolan haritası olma konumuna erişmiş oldu.

Rex Tholomeus Portolan Haritası

Haritanın, tarihi anlamda ne anlama geldiğini daha anlaşılabilir bir bağlama oturtmak gerekirse, Clausen’in haritası, Kolomb’un Yeni Dünya’ya ilk ulaşmasından yaklaşık 130 yıl önce yapılmış olduğunu belirtmek yeterli olacaktır.

Clausen ve ekibi haritaya, 2. yüzyıl tarihçisi, matematikçisi ve coğrafyacısı Claudius Ptolemy’ye bir saygı duruşu niteliği taşıdığı için 1360 tarihli Rex Tholomeus Portolan Haritası adını verdi.

artnews.com

Haritanın ilk olarak, İtalyan bilim adamı Pietro Amat di San Filippo tarafından 1888 yılında Floransa’da Prens Corsini’nin sarayının kütüphanesinde keşfedildiği ve kendisi tarafından 1347-1354 yılları arasına tarihlendirildiği kayıtlarda yer alıyor. Öte yandan portolan, İngiliz astronom ve coğrafyacı Arthur C. Hinks tarafından 1929 yılında yapılan ve 14. yüzyılda üretildiği sonucuna varılan bir çalışma da içinde olmak üzere birçok yayınlanmış bilimsel nitelikli çalışmaya dahil edilmiştir.

Barry Lawrence Ruderman Antika Haritalar’ın web sitesinde, 1360 tarihli Rex Tholomeus Portolan Tablosu’nun listesinde “fiyat, istem üzerine verilecek” ifadesi yer alıyor. Bununla birlikte şirketin CEO’su Barry Lawrence Ruderman’ın harita için biçilen fiyatın 7,5 milyon dolar olduğunu belirttiği bazı kaynaklarda yer alıyor.

Söz konusu fiyat, portolanı sadece mali anlamda en varsıl (zengin) harita koleksiyoncularının ilgi alanına sokmakla birlikte, Los Angeles Times gazetesine açıklama yapan Clausen, haritayı bir üniversitenin ya da müzenin sergileme ya da araştırma yapma amaçlı olarak için satın almak isteyebileceğini yönündeki düşüncesini dile getiriyor.

(Kaynak: artnews.com)