Küratörlüğünü Amber Lincoln’ün gerçekleştirdiği “Arktik: Kültür ve İklim” adı ile British Museum’da düzenlenen sergi, Arktik toplulukların içinde yaşadıkları olağanüstü koşullara uyarlanma çabaları sonucu ortaya çıkan yaşam biçimlerini ve kültürel yapıtları gözler önüne seriyor.

28.000 yıllık mamut dişinden yapılmış değerli nesnelerden, çeşitli gereksinimler nedeniyle üzerinde değişikler yapılmış modern kar motosikletlerine kadar; sergideki izleyiciyi sürükleyen tüm bu nesneler, Arktik bölgede yaşayan yerli hakların yaratıcılıklarını ve ne denli becerikli insanlar olduklarını ortaya koyuyor.  Arktik topluluklarla yapılan ortak çalışmalarla gerçekleştirilen bu etkinlik, tarih boyunca bu yerli halkların yeteneklerini ve dayanıklılıklarına bir tür övgü niteliği de taşıyor.

Sergi, buzdan oluşmuş bir çevreyle kurulan saygılı bir ilişkinin öyküsünü ve arktik toplumların refah için hava durumu ve iklimler ile nasıl baş ettiklerini anlatıyor.

1.

Günümüzde Arktik bölgede 4 milyon insan yaşıyor. Bu nüfus, Arktik bölgede toprakları bulunan; Rusya, ABD, Kanada, Danimarka/Grönland, İzlanda, Norveç, İsveç ve Norveç olmak üzere sekiz ülkenin toprakları için dağılmış olarak yaşamaktadırlar. Ancak bunların yalnızca %10’unun yerli topluluklar oluşturmaktadır ki bu da yaklaşık olarak 400.000 kişiye denk gelmektedir. Bu yerli halklar, bölgedeki 40 farklı yerli kültürden birine ya da daha fazlasına bağlılar.

2.

Arktik bölge, çok uzun yıllardan beri yerleşim alanı olarak kullanılıyor ve bu nedenle buradaki kültür, oldukça eski.  Avrupa kıtası buzullar ile kaplıylen; Sibirya’nın kuzeydoğu bölgesindeki stepler, yerleşmeye ve yaşamaya olanaklı bir bölge durumundaydı. Son arkeolojik buluntular, Doğu Sibirya’da bulunan Yana Irmağının ağzının Paleolotik dönem avcıları tarafından 30.000 yıl önce yerleşme amacıyla kullanıldığını gösteriyor. İlk Arktik sanatı da megafauna hayvanlarını ve kürklü mamutları avlayan yerleşimciler tarafından oraya koyuluyor.

Buzullardaki dikkat çekici boyutlardaki  erime ve iklim değişiklikleri nedeniyle havanın mevsim normallerinin dışında seyretmesi, Arktik toplulukların değişikliklere uyarlanma yeteneklerini  test eden ve yaşam biçimlerini tehdit eden beklenmedik bir etkiye dönüşmüş durumda.

Arktik bölgedeki tüm bu olumsuz gelişmeler, dünyanın neresinde olursa olsun herkesi etkileyecek bir niteliğe sahip. Bu sergi, bu nedenle, bu bölgelerde yaşayan insanlardan neler öğrenebileceğimiz konusunda zamanında yapılmış bir anımsatma görevi görüyor.

Çevre Eylemcilerinden Sergi Nedeniyle British Museum ve BP İlişkisine Tepki

Çevre eylemcileri, British Museum’un uzun süreden beri kurumsal destekçisi olan Petrol devi BP ile olan ilişkisine tepki göstererek, bu ortaklığa son vermesi yönündeki çağrılarını yinelediler. Dünyanın en fazla sera gazı salınımına neden olmakla suçlanan BP bir süre önce Alaska Arktik’inde petrol arama çalışmaları için lobi etkinliklerinde bulunmuştu. Tepkiler üzerine BP Arktik sergisinin destekçileri arasından çıkarılarak Citi Bank ile destekçilik anlaşma yapılmıştı.  Ancak buna karşın BP,  British Museum’da 08 Mart 2020 yılına kadar sürecek olan “Troya: Mitler ve Gerçekler” adlı sergiye destekçiliğini sürdürüyor.

“Arktik: Kültür ve İklim” sergisi, 23 Ağustos 2020 tarihine kadar British Museum’da olacak.

(Kaynaklar: britishmuseum.org, theartnewspaper.com)