Dineo Seshee Bopape’nin “Lerato laka le a phela le a phela le a phela” (‘Aşk’ım hayatta, hayatta, hayatta) (2022) başlıklı video yerleştirmesi Modern Sanat Müzesi – MoMA’da.

Yapıt, güvenli topraklara ulaşmak için kaderini Atlantik Okyanusunun sularına teslim eden 12 milyon Afrika kökenli kölenin yürek burkan anılarına bir saygı niteliği taşıyor.

Uçsuz bucaksız Okyanuslar, koca belleğinde neleri saklar? Kıtaların ağır ağır yer değiştirmesini mi? Balık sürülerinin ve memelilerin göçlerini mi? Afrikalı kölelerle dolu gemilerin Atlantik okyanusundaki bir karadan diğerine olan devinimini mi? Özgürlük ateşiyle yanıp tutuşan o insanların soluk alıp vermelerini mi?

İşte tüm sorular, Dineo Seshee Bopape’nin çok kanallı ses ve video yerleştirmesi Lerato laka le a phela le a phela le a phela (‘Aşk’ım hayatta, hayatta, hayatta) (2022) başlıklı yapıtında canlandırılıyor. Çalışmalarını Güney Afrika’da gerçekleştiren Bopape, video, ses ve doğal malzemeleri yapıtlarında bir araya getirerek; Afrika diasporasının toplumsal, siyasi ve tinsel tarihiyle bizleri çevreleyen fiziksel dünyanın içinde nasıl mevcut olduğunu irdeliyor.

Lerato laka le a phela, Atlantik okyanusunun çetin sularını aşmaya çalışırken, hayatta kalabilmeyi başaran ve güvenilir bir yere ulaşmak için kaderini bu sulara teslim eden 12 milyon kölenin iç sızlatan anılarına saygı niteliği taşıyor. Yapıtın esin kaynağı ise; 18. yüzyıldaki süregelen kölelikten kaçan ve günümüzde sırtındaki kamçı yaralarıyla dolu bir fotoğrafı hala tüm dünyada dolaşan, mücadeleci ruhla dolu öyküsü bugün de anlatıla gelen, adının yalnızca Peter olduğu bilinen, Afrika asıllı Amerikalı’dan alıyor.

moma.org

Her üç ekranda da, Bopape, Pasifik Okyanusunun ve Jamaika kıyılarının açıklarında Karayip Denizinin sularına ellerini daldırırken, suyun üzerine meyveler, çiçekler bırakırken ve tüm antik dinlerde olduğu gibi törensel nitelikte içki dökümü yaparken kayıt altına aldığı görüntüler gösteriliyor. Videodaki, tüm ‘duyu’sal öğeler, Bopape’nin suya vurarak çıkardığı ritmik sesler ve sanatçının kendi anadili Sepedi ile söylediği şarkı ile bütünleştirilerek kullanılıyor.

moma.org

moma.org

Kireç taşı yüzeyler üzerine yansıtılan videoların bulunduğu yüzey, taşlardan oluşan bir çemberle çevrelenirken, sergi alanın duvarlarında ince bir katman halinde toprak sıva yer veriliyor. Toprağı, kayayı ve kili bir araya getirerek oluşturulan yapıt; coğrafi, tarihi ve bireysel anlamda çok katmanlı bir tarih dizimini şimdiki zaman diliminde yakınsak bir hale gelmesine olanak veriyor.

Bopape, yapıta ilişkin yaptığı açıklamada; fiziksel dünya ile kurulan bu bağlantının ortak hafızanın keşfe çıkılması olduğunu belirterek: “Bu anımsamaya yönelik – kişinin kendisine unutması söylenenleri, unutmaması bağlamında – tinsel ve siyasi bir başkaldırısı eylemi” ifadesine yer veriyor.

TBA21-Academy’nin siparişi üzerine ortaya çıkan Bopape’nin yapıtı, Milano’da konumlu Pirelli HangarBicocca’nın katkısıyla gerçekleştirilen ortak üretimle vücut buluyor ve “Elaine Dannheisser Projects” Etkinlikler Dizisi kapsamında MoMA’da sanat izleyicilerinin karşısına çıkıyor.

“Elaine Dannheisser Projects”, MoMA tarafından, genç sanatçıların yapıtlarının sanat kamuoyuna tanıtılması ve çağdaş sanattaki yeni eğilimlerin müzenin çatısı altında temsil edilmesi için 1971 yılında oluşturulmuştu. Bu projeler dizisi etkinliği, çağdaş sanat koleksiyoneri E. Dannheisser’in 2001’deki ölümünün ardından koleksiyonunun büyük bölümünü MoMA’ya bağışlamasının nedeniyle; kendisinin anısının yaşatılması amacıyla 2006 yılında “Elaine Dannheisser” olarak yeniden adlandırılmıştı.

Dineo Seshee Bopape’nin Lerato laka le a phela le a phela le a phela başlıklı video yerleştirmesi 09 Ekim 2023 tarihine kadar MoMA’da görülebilecek.

(Kaynak: moma.org)