TINA Denizcilik Arkeolojisi Dergisi, 15. sayısını, Dünya ve Türk su altı arkeolojisine kurucu sıfatıyla büyük katkılar veren ayrıca Bodrum Deniz Müzesi’ne öncülük eden, George Fletcher Bass’a (1932-2021) adıyor.

İleriki zamanda çıkacak olan dergi ile birlikte, Bass’a adanan iki sayı, önce dijital olarak yayınlanacak ve yıl sonunda bu sayılar, Bass için ayırmış; özel bir cilt bir cilt haline dönüştürülerek; basılı olarak Türkiye’nin ve dünyanın önemli kütüphanelerine, müzelerine ve üniversitelerine gönderilecek.

2021 yılında yayımlanan 15. sayıda; Oğuz Alpözen, Tuba Ekmekçi Littlefield, Ahmet Feyyaz Subay, Esra Altınanıt Kirik, Joseph W. Lehner (ve diğer yazarlar: E. Kuruçaylı, S. A. Martin, D. Langis-Barsetti, L. Bowland, N. Hirchfield), Orkun Köyatasıoğlu, Selin Cambazoğlu dergide yazılarıyla yer alıyor.

Tina’nın editörü Mehmet Bezdan’ın, George Bass’ı en iyi anlatacak kişilerin başında geliyor diye nitelendirdiği Oğuz Alpözen’in ‘George F. Bass ve Ben’ adlı yazısı, bu bilim insanının çevresindekiler için ne anlam ifade ettiğini dile getiriyor. Yassıada’da ve Gökova Körfezi’nde süren su altı çalışmalarından, Alpözen’in Bodrum Deniz Müzesi’ne müdür olarak atanmasına, Serçe Limanı batığından çıkarılan cam yapıtların, Doğu Roma gemisinin, Gelidonya Burnu batığının ve Şeytan Deresi Batığının müzede sergilenme sürecine dek Bass’la olan kesişmelerini yazısında anlatıyor. Alpözen, George F. Bass’ın Kıbrıs Savaşı sırasında uluslararası basına “Türkler Kıbrıs’a asker çıkartmakta haklıdırlar” diye demeç verdiğini ve bu nedenle Yunan gazetelerinin George F. Bass’a ateş püskürdüklerini belirterek önemi bir ayrıntıyı da dile getiriyor.

Tuba Ekmekçi Littlefield, Bass’in yaşam öyküsünü özellikle denizcilik arkeolojisine yaptığı katkılar ve Türkiye’de gerçekleştirdiği çalışmalara yer vererek kaleme alıyor.

Ahmet Feyyaz Subay, ‘George Bass ve Carolyn’ adlı makalesinde, İzmir Sığacık yakınlarında Kokar Limanı girişinde birkaç süngercinin tarif ettiği ama tüplü dalışlarla defalarca dalınmasına rağmen bulunamayan bir Bizans Batığının, Bass’ın ve Subay’ın kullandığı ‘Carolyn’ adlı denizaltıyla bulunması deneyimini paylaşıyor.

Dergide yer alan diğer yazılar ise şöyle; Bezdan’ın, hem içeriği hem de Bass’ın kurduğu Bodrum’daki INA merkezinin geldiği noktayı göstermesi açısından oldukça önemli olduğunu belirttiği, Esra Altınanıt Kirik’in “Suya Doymuş Ahşap Eserlerde Polietilen Glikol Uygulaması Öncesi Demir ve Sülfür Bileşiklerinin Ahşaplardan Uzaklaştırılmasının Önemi” başlıklı yazısı ayrıca; Joseph W. Lehner, Emre Kuruçaylı, Samuel A. Martin, Dominique Langis-Barsetti, Lucyna Bowland, Nicolle Hirchfield tarafından kalem alınan ‘Öküzgözü Külçeler ve Gelidonya Burnu Batığı: Eski Bir Sorun Üzerine Yeni Araştırmalar’, Orkun Köyatasıoğlu’nun ‘Bodrum Yarımadası Batık Envanteri Çalışması’ ve Selin Cambazoğlu’nun ‘Bodrum Deniz Müzesi’ başlıklı yazıları yer alıyor.

Dergiye buradan ulaşabilirsiniz.

Kısaca George F. Bass

1932 yılında, Amerika’nın Columbia şehrinde doğan bilim insanı, 1952 yılında Amerika’da The Johns Hopkins Üniversitesi’nin Yakın Doğu Arkeolojisi Bölümüne girdi ve 1955 yılında yüksek lisans derecesini aldı. 1959 yılında girdiği Pennsylvania Üniversitesi’nin Klasik Arkeoloji Bölümü’nden ise 1964 yılında doktorasını tamamlayarak mezun oldu.

1960 yılında Peter Throckmorton, Joan du Plat Taylor, Frederic Dumas, Claude Duthuit, Wlady Illing ve Honor Frost’tan oluşan bir ekiple dünyadaki ilk bilimsel ve sistematik sualtı kazısını gerçekleştirdi.

1960-1961 yıllarında Bodrum Kalesi’nin müzeye dönüştürülme çalışmalarına Throckmorton ile birlikte öncülük etti.

1973 yılında arkadaşlarıyla birlikte, adı sonradan Institute of Nautical Archaeology – Sualtı Arkeoloji Enstitüsü” (INA) olarak değiştirilecek olan “American Institute of Nautical Archaeology-Amerikan Sualtı Arkeoloji Enstitüsü” (AINA)’nü yaşama geçirdi. 1990’lı yıllarda Bodrum’da bir arazi satın alan INA, Akdeniz’deki araştırmalarını yapabileceği bir merkez inşa etti. Bass, böylece INA Bodrum Araştırma Merkezi (Bodrum Research Center – BRC)’nin kurulmasını sağladı.

1960 yılından bugüne dünyanın farklı ülkelerinde 70 civarında batık gemi kazısı ve araştırma projesi gerçekleştiren George Bass, INA ve ortakları; Türkiye’de aralarında Uluburun ve Gelidonya batığı da olmak üzere 20 adet batık kazısı yapmıştır.

Yaklaşık 60 yıllık arkeoloji kariyerinde on kitap çıkaran ve editörlüğünü yapan Bass, yüzden fazla bilimsel yayına imza atmıştır.

(T. Ekmekçi Littlefield’ın yazısından kısaltılarak alıntılanmıştır.)

Bodrum Deniz Müzesi müdürü Selin Cambazoğlu’nun instagram üzerinden gerçekleştirdiği “çevrimiçi” söyleşi programının bu haftaki konukları; Doç. Dr. Hakan Öniz, Ömer Durmaz ve Timuçin Binder olacak.

12 – 14 ve 15 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirilecek olan söyleşilere katılan konuklar ve değerlendirilecek olan konular şu başlıklardan oluşuyor.

Doç. Dr. Hakan Öniz – “Akdeniz Kıyılarında Batıklar ve Türkiye’nin Sualtı Arkeolojisindeki Altyapısı”  –  (12 Mayıs 2020, Salı, Saat: 16.00)

Doç. Dr. Hakan Öniz, Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Kültür Varlıkları Koruma ve Onarım Bölümü’nün, Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü‘nün ve Akdeniz Sualtı Kültür Mirası Araştırmaları Ana Bilim Dalı‘nın başkanlığını yürütmektedir. Öniz ile Türkiye’nin Akdeniz kıyılarında bulunan çok sayıda arkeolojik batıktan ve Türkiye’nin sualtı arkelojisindeki altyapısından söz edilecek.

Hakan Öniz, aynı zamanda UNESCO Sualtı Arkeolojisi UniTwin Ağı’nın kurucu koordinatörüdür. 2012-2015 yılları arasında koordinatörlüğünü yürüttüğü bu kuruluşa dünyadan 38 üniversite üyedir. Hakan Öniz halen hem Dünya Sualtı Aktiviteleri Konfederasyonu CMAS’ın uluslararası bilim kurulu üyeliğini hem de Uluslararası Sitler ve Anıtlar Konseyi ICOMOS’un Uluslararası Sualtı Kültür Mirası Komisyonu Genel Sekreterliği görevlerini de sürdürmektedir.

Ömer Durmaz – “Basın Ressamlarının Öncüsü Halikarnas Balıkçısı” – (14 Mayıs 2020, Perşembe Saat: 16.00)

9 Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarım Bölümü öğretim görevlisi Ömer Durmaz, kendisiyle gerçekleştirilecek olan söyleşide, Halikarnas Balıkçısı’nın pek bilinmeyen bir yönü olan ressam kimliğini aktaracak.

Bodrum’a olan aşkı ve edebi eserleriyle tanınıp bir yazar olarak bilinen Halikarnas Balıkçısı’nın tüm bunlardan önce bir “ressam” olarak Babıali’ye adımını attığı, basın-yayın dünyamız için kapak ressamlığı, kitap, dergi vb. için resimlemeler yaptığı görsel yapıtlar üreten sanatçı dönemi üzerine değerlendirmeler yapılacak.

Timuçin Binder – “Geçmişten Bugüne Bodrum’daki Tekne Tipleri I” – (15 Mayıs 2020, Cuma Saat: 16.00)

Deniz tarihi araştırmacısı ve antropolog Binder’le “Kuruluşundan Bugüne Bodrum’un Tekne Tipleri: Gövdeler (I) ve Yelken Armaları (II)” konularına ilişkin olarak gerçekleştireceği sunumda, 1600’lerin sonu ile 1980’ler arasında Bodrum kıyılarında var olmuş tekne tipleri üzerine konuşulacak.

Söyleşinin ilk bölümünde bu dönemde, gövdelerde görülen değişim ve çeşitlenme, bunların nasıl ortaya çıktıkları ve genel özellikleri; ikinci bölümde ise, bu dönemde kullanılmış yelken türleri, bunların nasıl donatıldıkları ve bugüne kadar geçirdikleri evrim ele alınacak.

 

(Kaynak: bodrumdenizmuzesi.org)