İBB Tarafından Düzenlenen “Theodosius Limanı Arkeolojik Alanı Mimari Proje Yarışması”nın Sonuçları Açıklandı
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı tarafından Yenikapı Bölgesi için düzenlenen “Theodosius Limanı Arkeolojik Alanı Mimari Proje Yarışması”nın sonuçları açıklandı.
Günümüzde Marmaray ve Metro hatları ile deniz otobüsü ve feribot hatlarının düğüm noktası olarak İstanbul’un en önemli ulaşım ve aktarma merkezlerinden Yenikapı Bölgesi, Doğu Roma İmparatorluğu döneminde “Theodosius limanı” olarak kentsel bir işlevi yerine getirmekteydi. Burası, özellikle Roma-Bizans döneminde Karadeniz ve Akdeniz‘den kente gelen gemilerin, mal getirip götürdüğü kıtalar arası ekonomik ve kültürel ilişkilerin kurulmasını sağlayan bir doğal liman konumuna sahip olmuştur.
Theodosius Limanı arkeoloji kazılarında elde edilen veriler, yalnız İstanbul’un yerel tarihini değil, kentin küresel ölçekte 8000 yıldır Yakındoğu, Avrupa, Akdeniz ve Karadeniz kültürlerini ve toplumlarını birbiriyle nasıl buluşturduğunu ortaya koymuştur. Günümüzde de Theodosius Limanı bölgesi, coğrafi konumun kendisine sunduğu özelliğini sürdürmekte; hem dünya metropolü olan İstanbul ölçeğinde bir bağlantı noktası olarak, hem de Avrupa – Çin Demir İpekyolu projesinde bir durak noktası olarak toplumları, kültürleri ve ekonomileri buluşturan Marmaray-Metro aktarma merkezine ev sahipliği yapmaktadır.
Yarışmanın İçeriği
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı tarafından düzenlenen “Theodosius Limanı Arkeolojik Alanı Mimari Proje Yarışması”, Yenikapı Bölgesindeki geçmişten günümüze uzanan yaşam katmanlarını birbirleriyle ilişkilendirmeyi, sahip olduğu tarihsel-coğrafi bilgiyi toplumla paylaşılır kılmayı ve bu değerin toplumun ortak hafızasında anımsanmasına aracı olacak proje önerilerini aramaktadır.
Seçici Kurul
-Danışma Kurulu Üyeleri
Ekrem İmamoğlu, İBB Başkanı
Mehmet Çakılcıoğlu, İBB Genel Sekreter Yardımcısı
Mahir Polat, İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanı
Ufuk Kocabaş, İstanbul Üniversitesi Yenikapı Batıkları Başkanı
Ömer Yılmaz, İPA Yarışmalar Eşgüdüm Sorumlusu
-Asli Seçici Kurul Üyeleri
Zeynep Eres Özdoğan, Mimar
Nevzat Oğuz Özer, Mimar (Jüri Başkanı)
Cem Sorguç, Mimar
Ata Turak, Peyzaj Mimarı
Tunç Tibet Akbaş, İnşaat Mühendisi
Ödüller ve Mansiyonlar
1. ÖDÜL
Ilgın Avcı (Tasarım Takımının Başı)
Alişan Çırakoğlu, Mimar
Eda Ekim Yılmaz, Peyzaj Mimarı
Efkan Solmaz, İnşaat Mühendisi
Yardımcılar
Batuhan Kumru, Mimar
Aslıhan Sücüllü, Mimar
Merve Özcan, Öğrenci
Doğukan Durmuş, Öğrenci
2. ÖDÜL
Eren Başak, (Tasarım Takımının Başı)
Seray Türkay Coşkun, Mimar
Esatcan Coşkun, Mimar
Doğuşcan Aladağ, Mimar
Zeynep Eraydın, Şehir Plancısı, Kentsel Tasarımcı
Funda Baş Bütüner, Peyzaj Mimarı
A. Güliz Bilgin Altınöz, Mimar, Koruma Uzmanı
Elifnaz Durusoy Özmen, Şehir Plancısı, Koruma Uzmanı
Özgün Özçakır, Mimar, Koruma Uzmanı
Gökçe Naz Soysal, Mimar
Metin Başaran, İnşaat Mühendisi
Yardımcılar
Çağrım Koçer, Mimar
3. ÖDÜL
Ş. Tülin Görgülü, Mimar (Tasarım Takımının Başı)
M. Ebru Erdönmez Dinçer, Mimar
Burak Haznedar, Mimar
F. Türköz Haznedar, Mimar
Fahri Celeb, İnşaat Mühendisi
Sezgin Karaman, Peyzaj Mimarı
Yardımcılar
C. Mustafa Çetindaş, Mimar
S. İlkay Kaya, Mimar
Gizem Hacı, Mimar
1. MANSİYON
Kemal Bal, Mimar
Nil Bıçak, Mimar
Erol Kalmaz, Mimar
Doruk Kemal Kaplan, İnşaat Mühendisi
Gamze Alpan, Peyzaj Mimarı
Danışmanlar
Mine Bıçak, Arkeolog
Yardımcılar
Dilan Özdemir, Mimar
2. MANSİYON
Recep Semizoğlu, Mimar
Baran Yardımcı, Mimar
Nergiz Koçak, Mimar
Damla İçyer, Mimar
Mehmet Kılıç, İnşaat Mühendisi
Altan Abdüloğlu, Peyzaj Mimarı
Danışmanlar
Nilay Kulluk, Mimar
Yardımcılar
Ahmet Taş, Mimarlık Öğrencisi
3. MANSİYON
Dilek Derman, Mimar (Tasarım Takımının Başı)
Bünyamin Derman, Yüksek Mimar
Ahmet Topbaş, İnşaat Mühendisi
Selin Etkinöz Tunçer, Peyzaj Mimarı
Yardımcılar
Serkan Kocabay, Yüksek Mimar
İsmail Hakkı Tunçay, Mimar
Tuğman Büberci, Mimar
Hasan Öğüt, Mimar
4. MANSİYON
Sıddık Güvendi, (Tasarım Takımı Temsilcisi) Mimar
Cihan Sevindik, Mimar
Barış Ekmekçi, Peyzaj Yüksek Mimarı
Mehmet Ali Yılmaz, İnşaat Mühendisi
Danışmanlar:
Oya Eskin Güvendi, Mimar
S. Müştak Sevindik, Mimar, Akademisyen
Yardımcılar:
Rumeysa Tıpırdamaz, Öğrenci
Hüseyin Karameşe, Öğrenci
5. MANSİYON
Bünyamin Atan, Mimar (Ekip Başı)
Cansu Kabadayı, Peyzaj Mimarı
Furkan Şahin, İnşaat Mühendisi
Danışmanlar
H. Zeliha Yüksel, Mimar
Kübra Aksoy, Mimar
Yardımcılar
Abdülkadir Irmak, Mimar
Doğan Kalak, Mimar
Ayşe Eda Yaray, Öğrenci
(Kaynak: mimarlarodasi.org.tr)
İBB Tarafından “Theodosius Limanı Arkeolojik Alanı Mimari Proje Yarışması” Düzenleniyor
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı tarafından Yenikapı Bölgesi için “Theodosius Limanı Arkeolojik Alanı Mimari Proje Yarışması” düzenleniyor.
Günümüzde Marmaray ve Metro hatları ile deniz otobüsü ve feribot hatlarının düğüm noktası olarak İstanbul’un en önemli ulaşım ve aktarma merkezlerinden Yenikapı Bölgesi, Doğu Roma İmparatorluğu döneminde “Theodosius limanı” olarak kentsel bir işlevi yerine getirmekteydi. Burası, özellikle Roma-Bizans döneminde Karadeniz ve Akdeniz‘den kente gelen gemilerin, mal getirip götürdüğü kıtalar arası ekonomik ve kültürel ilişkilerin kurulmasını sağlayan bir doğal liman konumuna sahiptir.
Yenikapı Kazılarının Ortaya Koyduğu Veriler
1997 yılında Marmaray-Metro aktarma merkezi olarak, bu bölgenin seçilmesi sonrasında 2004 yılında arkeolojik kazıların başlamıştı. Sürdürülen çalışmalarda, yaklaşık +6.00 metre kotundan Marmara Denizi seviyesine kadar süren arkeolojik dolgularda üstte Osmanlı dönemi yapı kalıntıları, deniz seviyesinin hemen altında ise limanın tarihsel sürecinin Bizans döneminden Roma dönemine kadar inen izlerini ortaya koyan pek çok bulguyla karşılaşılmıştı.
Theodosius Limanı arkeoloji kazılarında elde edilen veriler, yalnız İstanbul’un yerel tarihini değil, kentin küresel ölçekte 8000 yıldır Yakındoğu, Avrupa, Akdeniz ve Karadeniz kültürlerini ve toplumlarını birbiriyle nasıl buluşturduğunu ortaya koymuştur. Aynı zamanda bütün bu uzun süreçte doğanın nasıl değiştiği ve insan yaşamını nasıl etkilediği de öğrenilmiştir.
Günümüzde de Theodosius Limanı bölgesi, coğrafi konumun kendisine sunduğu özelliğini sürdürmekte; hem dünya metropolü olan İstanbul ölçeğinde bir bağlantı noktası olarak, hem de Avrupa – Çin Demir İpekyolu projesinde bir durak noktası olarak toplumları, kültürleri ve ekonomileri buluşturan Marmaray-Metro aktarma merkezine ev sahipliği yapmaktadır.
Yarışmanın İçeriği
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı tarafından düzenlenen “Theodosius Limanı Arkeolojik Alanı Mimari Proje Yarışması”, Yenikapı Bölgesindeki geçmişten günümüze uzanan yaşam katmanlarını birbirleriyle ilişkilendirmeyi, sahip olduğu tarihsel-coğrafi bilgiyi toplumla paylaşılır kılmayı, anıtsal değerinin kavranmasını sağlamayı, ve bu değerin toplumun ortak hafızasında anımsanmasına aracı olmayı amaçlamaktadır.
Katılımcı Projelerde Aranan Hedefler
Yarışma Seçici Kurulu tarafından katılımcıların öneri projelerini oluştururken dikkate alması geren ana ilkeler şu başlıklar altında toplanıyor.
-Yerin değerini vurgulamak, yerin önemine yönelik farkındalık yaratarak bilgisini aktarmak.
–Antik Theodosius Limanının yeri, mimarisi, kalıntı ve buluntuları ile ilgili koruma ve anlatım senaryoları geliştirmek, bu senaryolar bağlamında 2 boyutlu ve 3 boyutlu alan düzenlemeleri yapmak.
-Tarihsel katmanların algılanmasını / fark edilmesini sağlamak, arkeolojik kazının ortaya çıkardığı katmanlarda birikmiş kadim bilgiyi görselleştirmek, alanda halen sürdürülmekte olan çalışmaları deneyimlenebilir kılmak.
-Metropolün gündelik yaşamına tarihsel bilgi, değer ve katmanları entegre etmek.
-Alanın mekânsal kullanım sorunlarını çözmek.
-İşlevsellik ve tarihsel değerlerin korunması / yaşatılması arasındaki dengeyi kurmak.
-Mekânın zaman içindeki dönüşümünü ve gece-gündüz kullanımını dikkate almak.
-Yere ait olanlar ile yere ait olmayanları ayrıştırabilmek.
-Alanın, geçmişten bugüne, farklı araçlarla da olsa, kentin en önemli geçiş (giriş ve çıkış) noktalarından biri olma niteliğini vurgulamak.
-Alanın yakın çevresiyle etkileşimini yeniden kurgulayarak kente eklemlenmesini sağlamak.
-Alanın İstanbul’un en yoğun ulaşım, toplu taşım ve uluslararası aktarma merkezlerinden biri olduğunun farkında olmak.
-Alanın yakın çevresi için dönüştürücü olma potansiyelini dikkate almak.
-Alandaki kazı çukurunda görülen Theodosius Limanının mimarisine ait “in situ” bulguların, liman tabanının ve onun altındaki tarih öncesi döneme ait katmanların sadece İstanbul‘un kent tarihi için değil, aynı zamanda dünya tarihi için de arz ettiği önemi vurgulamak, söz konusu kazı çukurunun proje alanının bulunduğu bölgenin karakterini belirleyen en önemli etken olduğuna işaret etmek.
–Theodosius Limanı arkeolojik alanının tren ve metro istasyonlarını kullananların gündelik yaşamlarının ayrılmaz bir parçası olacağını göz önünde bulundurmak.
–İstanbul trafiğinin en önemli düğüm noktalarından biri olan, her gün binlerce insanın kullandığı istasyonlarda halihazırda bulunan merdivenlerin, duvarların, kat düzlemlerinin bu altyapının en önemli bileşenleri olduğunu unutmamak, yarışma alanındaki gündelik yoğun yaya akışları ile arkeolojik alanın tarihselliğindeki kalıcılık arasında ilişki kurmak.
-Yarışma alanının kuzeyini Langa Bostanları Sokağı sınırlamaktadır. Theodosius Limanının erozyon ve kentin yayılım sürecinde dolması ile oluşan, 1955 yılına kadar kentin tarımsal ürün ihtiyacını karşılayan tarihi peyzaj değerlerinden (Yedikule Bostanları gibi) Langa Bostanları ile düşünsel ve fiziksel ilişkiler kurmak.
-Yüzeye ilave edilmesi düşünülen yapılarda yükün istasyonun mevcut taşıyıcı sistemi tarafından karşılanacağı göz önüne alınarak az katlı ve alana yayılan hafif çözümlerin önerilmesi beklenmektedir.
-Mevcut tren ve metro istasyonlarının ana taşıyıcı sistemini oluşturulan kolon, kiriş ve perde elemanlarına müdahalede bulunulmadan, döşemelerde şaft ve sirkülasyon alanları oluşturulabilir. Açılacak bu alanların, arkalarında zemin bulunan bodrum perde duvarlarından en az bir aks ötede önerilmesi gerekmektedir.
-Alandaki kazı çukuruna geçiş sağlanmak istenmesi durumunda metro istasyonunun perde duvarlarında yerleri ve boyutları uygulama aşamasında detaylı olarak değerlendirilmek üzere çeşitli kapı ve galeri boşlukları açılması önerilebilir.
-Yarışma kapsamında değerlendirilecek olan etkileşim alanlarındaki mevcut yapıların üzerine inşa edilecek yeni tasarımlarda, hafif strüktürlerin tercih edilmesi beklenmektedir.
Seçici Kurul:
-Danışma Kurulu Üyeleri
Ekrem İmamoğlu, İBB Başkanı
Mehmet Çakılcıoğlu, İBB Genel Sekreter Yardımcısı
Mahir Polat, İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanı
Ufuk Kocabaş, İstanbul Üniversitesi Yenikapı Batıkları Başkanı
Ömer Yılmaz, İPA Yarışmalar Eşgüdüm Sorumlusu
-Asli Seçici Kurul Üyeleri
Zeynep Eres Özdoğan, Mimar
Nevzat Oğuz Özer, Mimar (Jüri Başkanı)
Cem Sorguç, Mimar
Ata Turak, Peyzaj Mimarı
Tunç Tibet Akbaş, İnşaat Mühendisi
-Raportörler
Başak Çelik, Mimar – İPA Yarışmalar
Serap Öbekci, Mimar – İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı
-Raportör Yardımcıları
Perihan Gülden Ökten, Mimar – İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı
S. Benan Kaya, Şehir Plancısı – İPA Yarışmalar
İ. Zeynep Konuralp, Arkeolog – İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı
(Kaynaklar: mimarlarodasi.org.t, konkur.istanbul/theodosius/)