İngiliz deniz ressamı Joseph Mallord William Turner’ın (1775–1851) yapıtları, “Karanlık Sular: Lamin Fofana Eşliğinde JMW Turner” başlıklı sergi ile ‘Tate Liverpool’da sanat izleyicilerinin karşısına çıkıyor.

Çalışmalarında hareket, göç, yabancılaşma ve aidiyet konularını irdeleyen Fofana, Turner’ın resimlerine, “Resounding Water” ve “Life and Death by Water” adlı ses yerleştirmeleriyle eşlik ediyor. Sanatçı bu yapıtlarında W.E.B Du Bois ve Setaey Adamu Boateng gibi iki siyahi yazarın anlatılarını sese çeviriyor.

Turner’ın çalışmaları ilk kez müzisyen Lamin Fofana tarafından oluşturulan bir ses ortamında sanat izleyicilerinin karşısına çıkıyor. Her iki sanatçı da, aralarında yüzyıllar olmasına rağmen, okyanusun gücünü, kapitalizmle ve sömürgecilikle olan ilişkisini kenedi sanatsal üretim alanlarında çarpıcı biçimde ortaya koyuyorlar. Turner’ın yapıtları İngiltere kıyılarını çevreleyen tehlikeli sulara odaklanırken, Fofana’nın ses çalışmaları Atlantik’in ötesine uzanıyor.

Liverpool kentinin denizcilik tarihinde sahip olduğu yer ve ‘Tate Liverpool’ müze binasının rıhtımdaki konumu, Turner gibi bir deniz ressamını yeni bir yaklaşımla ele almak için özel bir bağlam sunuyor. Sergide İngiliz ressamın en ünlü deniz manzaralarından olduğu kabul edilen tablolarının yanı sıra sanatçının eskiz defterleri ve kağıt üzerinde gerçekleştirdiği çalışmaları da yer alıyor.

tate.org.uk

“Resounding Water” ve “Life and Death by Water”

Sergi mekanında Fofana’nın, “Resounding Water” (2022) ve “Life and Death by Water” (2021) adlı iki ses yerleştirmesi yer alıyor.

Siyahi yazarların önemli metinlerini sese dönüştüren Fofana, Afro-Amerikalı yazar ve aktivist W.E.B Du Bois’in, “Karanlık Sular: Peçenin İçinden Sesler” adlı kitabını ele alıyor. 1920 tarihli kitap, beyaz üstünlüğünü, ataerkilliği, kapitalizmi ve bu güçlerin birbiriyle nasıl bağlantılı olduğunu sorguluyor.

Diğer önemli kaynak ise Setaey Adamu Boateng tarafından 2008 yılında yazar M. NourbeSe Philip’e sözlü olarak aktarılan ve böylece kayıt altına alınan uzun bir şiir olan “Zong!”.

Yapıt, 1781 yılında ‘Zong’ adlı köle gemisinde 130’dan fazla Afrikalı kölenin öldürülmesinin ardından verilen hukuk mücadelesini anlatıyor.

Sanatçı, “Resounding Water”ı ve “Life and Death by Water”ı; Liverpool’un yanı sıra Freetown, (Sierra Leone); New York, Berlin gibi kentlerde alınan kayıtları içeren düzenlemelerden oluşturuyor. Bu sayede Fofana, Atlantik’te gerçekleşen köle ticaretinin üçgen rotası üzerinden Avrupa ile Batı Afrika ve Kuzey Amerika arasında bir bağ kuruyor. “Life and Death by Water”, The Melodians’ın 1970 tarihli reggae tarzındaki Rivers of Babylon adlı şarkısından terennüm edilen bir melodiyi de içeriyor. Şarkı, Babil İmpartorluğunun Kudüs’ü fethinin ardından Yahudi halkının sürgün edilmesine ağıt yakan İncil’deki ‘Mezmurlar’ bölümüne (137:1-4) gönderme yapıyor.

“Karanlık Sular: Lamin Fofana Eşliğinde JMW Turner” sergisi 27 Eylül tarihine kadar Tate Liverpool’da görülebilecek.

(Kaynak: tate.org.uk)