İstiklal Yolu’nun başladığı İnebolu’da İstanbul’dan gelen silahları ve askeri malzemenin Anadolu’ya taşınmasında büyük görev üstlenen ve Mili Mücadelenin simgesi olan ‘Denk Kayığı’ yeniden üretiliyor.

‘Denk Kayığı’ yapımının tamamlanmasının ardından İnebolu’nun Şeref ve Kahramanlık Günü olan 09 Haziran’da yeniden denizle buluşacak.

İnebolu Limanı, Kurtuluş Savaşı’nda üç yıl boyunca yurt içinden ve yurt dışından gelen silah, cephane ile diğer askeri malzemelerin Anadolu’ya giriş kapısı olarak kullanılmıştı. Gerekli malzemeleri bu noktaya ulaştıran gemiler, iskele sorunu nedeniyle limana yanaşamadıkları için, açıkta beklemek zorunda kalıyorlardı. Burada devreye, yörede “denk kayığı” adıyla bilinen tekneleriyle İnebolulu kayıkçılar giriyordu. Denizin sert koşullarıyla mücadele eden kayıkçılar, gemilerdeki binlerce ton cephaneyi binbir zorlukla karaya taşıdılar.

Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasının ardından, TBMM’nin 11 Şubat 1924 tarihli oturumunda, Milli Mücadele’ye katkılarından dolayı İnebolu Mavnacılar Loncası’na (Kayıkçılar Cemiyeti) Beyaz Şeritli İstiklal Madalyası verilmesi kararlaştırıldı. 

Ancak, İnebolu’da Milli Mücadele’ye katılan “denk kayıkları”nın büyük çoğunluğu zamanla yok olurken, sadece bir tanesi İstanbul’daki Deniz Müzesi’nde koruma altına alınabildi. 

Baycar: Denk kayığı artık milli mücadelenin de bir sembolü haline geldi

İnebolu Kaymakamı Ahmet Vezir Baycar, “İstiklal Yolu, İnebolu’dan başlıyor. Milli Mücadele Döneminde atalarımız cephane ve silah sıkıntısı yaşadılar. Milli Mücadeledeki bu sıkıntının çözümü İnebolu’dan oldu. İstanbul ve Rusya gibi yerlerden deniz yoluyla cephaneler geldi, İnebolu açıklarında demirleyen gemilerden denk kayıklarıyla karaya taşınıp milli ordumuza, Ankara’ya buradan cephaneler ulaştırıldı. Bu yolculuk İnebolu’dan sadece Kastamonu’ya dört gün sürdü. Bu cephaneleri ve silahları ordumuza ulaştıramazsak, milli ordumuz silahsız kalacaktı ve bizim demiryolları, karayolları, maalesef itilaf devletlerinin denetimi altındaydı ve kontrol ediliyordu. Atalarımızın ve Kuva-yi Milliye’nin böyle bir problemi bulunuyordu. Cephane ve silah da buradan sağlandı. İnebolu’da denk kayığı locası vardı, hiçbir ücret almadan atalarımız bu işi yaptılar. 3 yıl boyunca atalarımız hiçbir karşılık beklemeden ve hiçbir para almadan denk kayığıyla deniz yoluyla, karadan da öküzlerin çektiği kağnılarla Ankara’ya ulaştırıldı. Bazen de kendi sırtlarında yürüyerek Ankara’ya kadar bu yolculuk, silah serüveni devam etti. Bununla birlikte Kurtuluş Savaşı’nın geleceği değişti” dedi.

Denk kayığı’nın medarıiftiharları olduğunu belirten Baycar sözlerini şöyle sürdürdü. “Denk kayığı artık milli mücadelenin de bir sembolü haline geldi. Bu yüzden ilçemize gelenler hep merak ediyordu. Ama İnebolu’da ne yazık ki denk kayığını gösterebileceğimiz herhangi bir kayık kalmamıştı. Bizim insanlarımıza bunu gösterebilmemiz gerekiyordu, merak edenler vardı. Bunu neslimize anlatmamız lazım. Çocuklarımıza, gençlerimize göstermemiz gerek. Dolayısıyla fikir buradan çıktı. Sadece ve sadece tek denk kayığı İstanbul’da Deniz Müzesinde bulunuyor. İnebolu’dan İstanbul’a Deniz Müzesine gidip denk kayığını görmekte herkese nasip olmuyor. Bizler de bu fikirden dolayı denk kayığına başladık.” dedi.

Sahip olduğu bu tarihi anlam nedeniyle İnebolu Kaymakamlığı’nın girişimiyle, gerçeğine bağlı kalınarak altı ay önce bir denk kayığı yapımına başlandı. İnebolu’nun Şeref ve Kahramanlık Günü olan 09 Haziran tarihinde tamamlanması planlanan kayık, Karadeniz’e indirilecek böylece Kurtuluş Mücadelesinin ve İstiklal Yolu’nun simgesi haline gelen denk kayığı yurttaşlar tarafından görülebilecek.

Aksoy: Denk kayığı tamamen doğadan elde edilen ürünlerden, doğal bir şekilde yapıldı.

Kayığın yapımına gönüllü olarak üstlenen Mehmet Aksoy yaptığı açıklamada, “Denk kayığını yapmaya 6 ay önce başladık. Doğal kestane ağaçlarından yapıyoruz. 10 x 20 metre boyutu bulunuyor, 2,60 metre de genişliği var. Şu anda denk kayığı temizlendi ve macunlamasını yapıyoruz. 9 Haziran’da denize indirilmek için kayığımızı hazır edeceğiz. Denk kayığında çok kaliteli malzemeler kullandık. Eğrileri doğal malzemelerden seçtik. Kayığı bu yörenin kestane ağaçlarından yaptık. Denk kayığı tamamen doğadan elde edilen ürünlerden, doğal bir şekilde yapıldı. Düz ağaçlardan çıkartma yapmadık, eğri olan gövdesi ormandan doğal ağaçlardan seçtik. Çok sağlam bir tekne yaptık. Denk kayıklarından motor kullanılmıyor, bu kayıkta kürek kullanılıyor” diye konuştu.

(Kaynaklar: denizcilikdergisi.com, posta.com)

Samsun’da, yaklaşık olarak 35 bin metrekarelik bir yerleşke içinde konumlu bulunan “Milli Mücadele Parkı Açık Hava Müzesi”ndeki “Bandırma Vapuru Müzesi”, normalleşme süreciyle birlikte kapılarını ziyaretçilere yeniden açtı.

Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk‘ün, silah arkadaşlarıyla Milli Mücadele‘yi başlatmak için 19 Mayıs 1919’da Samsun‘a geldiği Bandırma Vapuru‘nun birebir kopyası olarak 2003 yılında yaptırılan “Bandırma Müze Gemisi”, 2005 yılından bu yana Canik ilçesi sınırlarındaki sahilde hizmet veriyor.

“Bandırma Müze Gemisi”nde Mustafa Kemal‘in kişisel eşyalarının da yer aldığı 189 eser sergileniyor. Atatürk‘e ait 60 fotoğraf, 1870’li yıllarda yapılmış duvar saati, telefon, cetvel, pergel, yangın tüpü, masa ve sandalyeler teşhir ediliyor. Atatürk’ün beylik tabancası, kendi el yazısının yer aldığı metinler ve kıyafetleri de müzedeki eşyalar arasında.

“Milli Mücadele Parkı Açık Hava Müzesi” alanında ise Milli Mücadele Anıtı‘nın yanında Atatürk ve silah arkadaşlarını temsil eden 19 bayrak ve 19 meşale yer alıyor. Kurtuluş Savaşı’nı anlatan 68 metrelik 300 parçadan oluşan seramik rölyefin olduğu alanda ayrıca Çanakkale Savaşı‘nı da anlatan bir rölyef bulunuyor.

Müzede ayrıca Çanakkale Savaşı‘nda ve Kurtuluş Savaşı‘nda şehit olmuş bin 200 Samsun‘lu erin adlarının yazılı olduğu bir bölüm de var. Türk Yıldızları’na ait 1972 yapımı F5 uçağı Türkiye‘de sadece Samsun‘daki bu müzede sergileniyor. Ayrıca alanda Kurtuluş Savaşı‘nda kullanılan iki top, Çanakkale Savaşı‘nda kullanılan 4 mayın da sergileniyor.

 

(Kaynak: aa.com.tr, görsel: kulturportali.gov.tr)