“Büyük Garip Kano” (2020) adlı canlandırma yapım, James Cook’un HMB Endavour ile 1770 tarihinde Avustralya’nın Doğu kıyılarına varmasını ve burada, Waymburr toplumuyla gemi mürettabatı arasında çıkan gerginliğin “Uzlaşma Kayalıkları” olarak adlandırılan yerde çözümlendiği zaman dilimini konu alıyor.

Yapım, Karşılaşmalar 2020 etkinliğinin bir parçası olarak Avustralya Ulusal Deniz Müzesi’nde gösterilmişti.

Ample Projects‘in bünyesinden bir takımla birlikte yapılan “Büyük Garip Kano”nun adlı canlandırmanın kurgusu, HMB Endavour’un doğu kıyıları boyuca gerçekleştirdiği yolculuğu, kıyı boyundaki yerli toplulukların ve gemideki tüm mürettabatın perspektifinden ele alan gemi jurnali kayıtlarına ve yerlilerin tarihine dayanıyor.

Karanın ve geminin güney Doğu’daki Tolylwarar‘da – Kaptan Cook buraya Point Hicks adını verecektir – ilk defa 19 Nisan 1770 tarihinde görüldüğünde; yerel topluluklar, pruvasından dumanla sinyal gönderen geminin kıyı boyunca yaptığı seyri, izliyorlardı. Bu sırada gemi komutanı Cook,  çevreyi gözlemliyor, kayıtlar tutuyor ve Kamay Botany Körfezinden, Kuzeydeki Bedhan Lag Adası olarak bilinen topraklara kadar  olan bölgeyi yeni adlar veriyordu. Cook, buradaki adaya Possesion adını vererek, bayrak dikti ve bitki tohumlarıyla ve hayvanlarla yüklü olan Endavour‘u kuzeye, baharat adalarına doğru yelken açtı.

Canlandırma, mercan kayalarına çarparak, bordasında delik açılan Endavour‘un onarımı için sığ bir yere çekildiği Haziran ayında, Cook‘un subaylarıyla ve mürettabatıyla Gungardie (Bugün Cooktown) Waymburr halkının karşılaşmasını ana konu olarak ele alıyor.

Gemi mürettabatı ve yerel topluluklar arasında mesafeli ve sakin ilişkilerin kurulduğu haftaların ardından, mürettabatın çok sayıda kaplumbağa yakalaması ve yerlilerin yakaladıklarının bir bölümünü bırakması ricasını reddetmeleri üzerine gerginlik tırmanır.

Yeni ziyaretçilere yönelik barışçıl düşüncelerinde düş kırıklığına uğramış olan Waymburr toplumunun savaşçı erkekleri, geminin kamp kurduğu alanın çevresindeki otları ateşe verirler, Kaptan Cook tüfeği ile ateş ederek; bir yerliyi yaralar.

Waymburr yerli toplumunun yaşlısı, kendi mızrağını kırarak ve silahlarını bir yana bırakarak,  Cook‘u ve adamlarını ve kendi savaşçılarını bir uzlaşma toplantısı için bir araya getirir. O günden beri bu toplantı yeri, “Uzlaşma Kayalıkları” (Reconciliation Rocks) olarak adlandırılmaktadır.

Yapımın Künyesi:

Yönetmen – Nicholas Tory

Storyboard, Tasarım ve Canlandırma – Oliver Abbott

Ses Tasarımı – Jonathan Nix

Süre: 2dk 25 sn

2020

 

(Kaynak: sea.museum)

 

Avustralya çevresindeki sularda farklı zamanlardaki farklı toplulukların gökyüzüne bakarak gerçekleştirdikleri seyirlerin ve yolculukların tarihi anlatan “Güney Gökküresinin Altında” Sergisi Avustralya Ulusal Deniz Müzesi’nde açıldı.

Pasifik Okyanusundan Endonezya Adalarına kadar okyanus gezginleri, Avrupalılar bu sulara ulaşmadan önce, yüzyıllar boyunca Avustralya kıyılarının çevresinde seyir yapıyorlardı. 60.000 yıldan daha uzun bir süre önce Avustralya’ya ulaşmak için, okyanus üzerinden gerçekleşen dünyanın en eski göçünü; ilk denizciler olan Aborjin halkı gerçekleştirmişti.

Müslüman denizci tüccarlardan, Çinli Zheng He‘nin büyük filosuna ve Polinezya’lı denizcilere kadar, Avustralya çevresindeki okyanus suları, Avrupalıların Büyük Güney Toprakları olarak adlandırdıkları bu yere ayak basmadan çok uzun süre önce kültürel iletişimin kesişme noktası olmuşu.

1.

Billy Missi’nin Torres Boğazı Adaları topluluklarının yıldızları, denizi ve ayı okumayı nasıl öğrendiklerinin öyküsünü anlatan Kulba Yadail (Eski Güfteler) adlı yapıtı (Avustralya Ulusal Deniz Müzesi Koleksiyonu)

Olağanüstü bir aşamaya gelmiş seyir yeteneği İspanyol, Flemenk, Portekiz ve İngiliz denizcilerin dayandıkları tek koruyucu olmakla kalmıyor aynı zamanda, küresel tecimin, deniz yolu ile gerçekleşen göçlerin ve deniz yolculuğunun da bir parçası durumuna geliyordu. Sergi, bu denizcilerin  güney gökküresi altındaki öykülerini Ulusal Deniz Koleksiyonu‘ndan nesneler aracılığıyla anlatıyor.

2.

Takımyıldızları (2014) – Gail Mabo ((Avustralya Ulusal Deniz Müzesi Koleksiyonu)

Yerli topluluklar ile Kuzey Topraklarında tecim yapan Makassan balıkçılarını betimleyen ağaç kabuğu boyama örneklerinden, sekstantlara, pusulalara ve teleskoplara kadar geniş bir yelpaze içinde seyir araçlarındaki teknik gelişmişliği tarihsel bir yolculuk içinde gözler önüne seriyor.

Sergide, James Cook‘un 1789’da Venüs gezegeninin geçişini izlediği seyrin ardından HMB Endavour‘daki görevinin ana çizgilerini içeren, Avustralya Ulusal Kütüphanesi‘nden getirilen “gizli yönergeler” olarak da bilinen belgeler geçici olarak yer alacak.

 

(Kaynak: sea.museum)