DEÜ SUDEMER (Dokuz Eylül Üniversitesi – Sualtı Kültür Mirası ve Denizcilik Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi) tarafından yürütülmekte olan “Türk Batık Envanteri: Mavi Miras” projesinin 2023 yılında gerçekleştirilen derin su altı araştırmalarında Türk üretimi deniz teknolojilerinden yararlanılarak iki yeni batık daha keşfedildi.

Adalar Denizi’ndeki olumsuz hava koşulları nedeniyle battığı belirlenen M.Ö. 2. yüzyıla ve M.S 4. yüzyıla tarihlenen bu gemiler, bir Türk üniversitesi tarafından ileri teknolojiler kullanılarak yapılan araştırmalarda bulunan en derin batıklar olarak literatüre girdi.

Kültür Bakanlığı’nın izniyle Doç. Dr. Harun Özdaş başkanlığında, Doç. Dr. Nilhan Kızıldağ başkan yardımcılığında yürütülen projede, antik çağ deniz ticaretinin açık deniz rotaları ortaya çıkartıldı. Çoğunlukla Adalar Denizi’nde gerçekleştirilen araştırmalarda belirlenen batık sayısı şu zamana kadar 350’yi aşmış durumda.

Araştırma ekibi, 2023 yılında çalışmalarını Muğla ve İzmir kıyılarındaki, derin sularda sürdürmeye başladı. Ancak buradaki batıkların 85-100 metre arasında bulunuyor olması; dalgıçlar açısında dalınabilir derinliği aşıyor olma zorluğunu ortaya çıkarmaktaydı. Öte yandan gün ışığının da ulaşmadığı bu derinlikteki incelemelerde bu nedenle Türk üretimi robot teknolojisinden yararlanıldı. Böylece, ROV olarak adlandırılan cihazların söz konusu derinliklerde kullanıldığı çalışmalarda iki batık daha bulunarak; Bodrum Yarımadası’nın kuzeyinde açık denizde bulunan batık sayısı 10’a yükselmiş oldu.

Doç Dr. Özdaş: Açık denizdeki hava koşulları, gemilerin batma nedeni

Yapılan sualtı çalışmalarında gemi kalıntılarının aniden değişen hava olayları nedeniyle battığının belirlendiğini dile getiren Doç. Dr. Özdaş, “Batıklar, Dilek Boğazı’ndan, Efes’ten çıkan gemilerin Bodrum Kanalı’na girerken açık denizi kullandıklarını gösteriyor. Aynı zamanda batıklardan birisi, Bodrum Yarımadası’nın kuzeyinde hava şartlarının çok sert olduğunu gösteriyor. Burada bulunan batıklar, M.Ö. 4’üncü yüzyıldan M.S. 4’üncü yüzyılı, 800 yıllık bir zaman dilimini gösteriyor. 800 yıllık bir süre içerisinde gemiler açık denizden geçerken açık denizdeki hava şartlarına bağlı alabora olarak batmışlar.” dedi.

haberturk.com

Bulunan iki batık, M.Ö. 2. ve M.S 47. yüzyıla tarihleniyor

Kuzey-güney yönlü antik deniz ticaret rotaları üzerinde batan iki gemiyle ilgili olarak Doç Dr. Özdaş şunları söyledi: “85 metre derinlikte bulunan kalıntılardan biri, M.Ö. 2’nci yüzyıla tarihlenen bir ticaret gemisine ait. Batık alanında yaklaşık 200 kadar sivri kulplu Rodos tipi amforalar ile çeşitli mutfak kapları görüldü. Bu batığa yaklaşık 2 kilometre mesafede ise M.S. 47’nci yüzyıl Roma dönemine tarihlenen bir diğer batık tespit edildi. Batığın kargosunun 100-150 kadar silindir gövdeli ve yivli amforalardan oluşturduğu anlaşılıyor. Her iki batığın kargosunun ve ahşaplarının önemli bölümünün kumluk zeminde gömülü olduğu tespit edildi.”

haberturk.com

.

haberturk.com

Çalışmalarda farklı dallardan çok sayıda bilim insanı görev alıyor

Çalışmalarda DEU SUDEMER’E bağlı ‘Piri Reis’ gemisi dışında başka gemileri de kullandıklarını belirten Doç. Dr. Özdaş ,”Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknoloji Enstitüsü, ülkemizde bu alanda en yüksek teknolojiye sahip ve aktif olarak çalışan, ayrıca en sağlıklı bilimsel su altı kültür mirası veri tabanını kazandırmış üniversite” olduğunu belirterek çalışmalarda jeofizik, deniz jeofiziği, deniz biyolojisi, tarih, Osmanlı tarihi, arkeoloji, su altı arkeolojisi olmak üzere değişik disiplinlerden gelen 15 kişilik bir ekip ile çalışmaların yürütüldüğünün altını çizdi.

(Kaynak: haberturk.com)

Harun Özdaş ve Çağatay Erciyes’in CerModern’de açılan “Mavi Miras” adlı fotoğraf sergisi, ülkemizin su altı varsıllığını gözler önünde seriyor.

Türkiye’de bir ilk olma özelliği taşıyan sergi, Kültür ve Turizm Bakanlığı himayesinde, Dışişleri Bakanlığı, Dokuz Eylül Üniversitesi – Sualtı Kültür Mirası ve Denizcilik Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi (Deu-Sudemer) desteğiyle düzenleniyor.

Arkeolog Doç. Dr. A. Harun Özdaş ve Büyükelçi Çağatay Erciyes’ın “Türkiye Batık Envanteri Projesi” çalışmalarında belgeleme amacıyla çektiği 58 adet su altı fotoğrafından oluşan sergi, Bronz Çağından Osmanlı Dönemine kadar, geniş bir tarih sürecini içeriyor.

CerModern’de 17 Kasım 2021 tarihinde düzenlenen serginin açılışına, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Dışişleri Bakan Yardımcısı Yavuz Selim Kıran ve farklı ülkelerin büyükelçileri katıldı.

aa.com.tr

Bakan Ersoy: ‘Mavi Miras’, ‘Mavi Vatan’daki Kültürel Varlıklarımızın Tümüdür.

Bakan Ersoy, sergi açılışında gerçekleştirdiği konuşmasında, üç kıtanın kesişme noktasında yer alan Anadolu kıyılarının tarih boyunca farklı kültürlerin ve deniz ticaret yollarının kesişme yeri olduğunu belirtti. “Türkiye Batık Envanteri Projesi” kapsamında hazırlanan serginin su altı kültürel varsıllıklarının bir kesitine yer verdiğini vurgulayan Ersoy, “Serginin adı olarak kullanılan Türkiye’nin Mavi Mirası söylemini biz mavi vatanımızda yer alan kültürel varlıklarımızın tümünü tanımlamak için kullanıyoruz.” dedi.

Bakan Ersoy, sergi açılışına katılan ülkelerin büyükelçilerini de gelecek yaz batıklara dalmaya davet etti.

aa.com.tr

Dışişleri Bakan Yardımcısı Kıran ise; coğrafi konumu bakımından Türkiye’nin, kendisini çevreleyen denizleri ile birlikte sahip olduğu potansiyelinin ve stratejik öneminin herkesçe bilindiğini kaydederek, “Türkiye olarak son dönemde özellikle Doğu Akdeniz başta olmak üzere denizlerdeki egemenlik haklarımızın takibi konusunda da çok güçlü bir kararlılık içerisinde olduğumuzu açıkçası bütün dünya biliyor ama işin diplomatik ve hukuki tarafı bir yana kültürel ve tarihi miras bakımından da çok daha büyük bir zenginlik arz ettiğini ve Türkiye’nin bu anlamda dünyaya da öncülük eden bir ülke olduğunu bugün burada bir kez daha gururla hatırlıyoruz.” ifadesini kullandı.

“Mavi Mira”s, 19 Aralık 2021 tarihine kadar CerModern’de ziyaret edilebilecek.

(Kaynaklar: aa.com.tr, cermodern.org)

Türkiye Sualtı Arkeolojisi Vakfı (TİNA) tarafından yayınlanan Denizcilik Arkeolojisi Dergisi‘nin 12. sayısı yayımlandı.

12. sayı, 2019 yılı içinde yayımlanan bir önceki sayıda ele alınan  “Deniz Jeoarkeolojisi” konusunu sürdürüyor. Böylece 11. ve 12. sayılarla birlikte Türkiye’de yayınlanan bir dergide ilk defa, alanında yetkin araştırmacılar tarafından hazırlanmış jeoarkeolojik çalışmalara ilişkin makaleler bir araya getirilerek özel bir cilt oluşturulmuştur. Öte yandan, dergide Türk karasularında gerçekleştirilen bilimsel kazı ve yüzey araştırmalarına ve 11-12 Haziran 2020’de birincisi düzenlenecek olan Uluslararası Mustafa V. Koç Sualtı Arkeolojisi Sempozyumuna yönelik ayrıntılarına yer veriliyor.

Derginin 12. sayısında yer verilen başlıklar ve makaleler şunlar:

Makaleler:

-Anadolu’nun Ege Kıyılarında Holosen Deniz Seviyesi Değişmeleri ve Jeoarkeolojik Etkileri – İlhan Kayan

-Batık Yapıların Derinliği Neden ve Nasıl Raporlanır? – Miklós Kázmér

-Jeoarkeolojik Veriler Işığında Türkiye’nin Güneybatı Sahillerindeki Deniz Seviyesi Değişimleri – Harun Özdaş, Nilhan Kızıldağ

Notlar:

-Uluslararası Mustafa Vehbi Koç Sualtı Arkeoloji Sempozyumu – Metin Ataç

-Makale Çağrısı (Uluslararası Mustafa Vehbi Koç Sualtı Arkeolojisi Sempozyumu)

-INA 30. Yıl Genel Kurul Toplantısı College Station, Texas, ABD 16 – 19 Ekim 2019
Jeff Hakko

-Bozukkale Sualtı Kazısı, 2019 Sezonu – Harun Özdaş

-Alanya Osmanlı Batığı Sualtı Kazısı 2019 Yılı Çalışmaları – Hakan Öniz

-Arkeolojik Gemilerin Dijital Belgeleme ve Modellemeleri projesi – Osman Haktan Uygun, Hilal Güler

-Uluslararası Konferans Poseidon’un Krallığında – XXIV – Winfried Held

-3. Turgut Reis ve XVI. Yüzyıl Akdeniz Denizcilik Tarihi Uluslararası Sempozyumu

 

Dergiye buradan ulaşabilirsiniz.

 

 

Türkiye Sualtı Arkeolojisi Vakfı (TİNA) tarafından yayınlanan Denizcilik Arkeolojisi Dergisi‘nin 11. sayısı yayımlandı.

Dünyada  üzerinde çok sayıda çalışmalar yapılan deniz jeoarkeolojisi konusunda, Türkiye kıyılarında da son yıllarda kapsamlı araştırmalar yürütülmektedir. Bu sayıyla Türkiye’de ilk kez bir dergide uzman araştırmacılar tarafından yazılmış jeoarkeolojiye ilişkin makaleler bir araya getirilerek; deniz jeoarkeolojisi üzerine farklı bilim dallarının çalışmalarına yer veriliyor.

Arkeoloji ve yerbilimlerini metodolojik ve teorik açıdan bir araya getiren çok disiplinli araştırma sonuçları ve tartışmalara yer verilerek; sualtında kalmış Antik Dönem kıyı ve liman yerleşimleri; ayrıca deniz seviyesi değişimlerinin bu yerleşimlere etkileri tartışılıyor.

Derginin 11. sayısında yer verilen başlıklar ve makaleler:

Makaleler:

-Türkiye’nin Batı ve Güney Kıyılarındaki Antik Yerleşmelerin Paleocoğrafya ve Jeoarkeolojik Özellikleri – Ertuğ Öner, Serdar Vardar, Aylin Karadaş, Rıfat İlhan

-Halikarnassos Limanı’nın Jeoarkeolojik Araştırması – Harun Özdaş, Nilhan Kızıldağ

-Patara Liman Koyu Araştırmaları: Genel Bir Bakış – Mustafa Koçak

Notlar:

-Avrupa’nın En Büyük Vakumlu Dondurarak Kurutma Cihazı İstanbul Üniversitesi Yenikapı Batıkları Projesi’nde Kullanılmaya Başlandı – Namık Kılıç

Haberler:

-Tarihi Denizcilik Haritaları ve Akdeniz Sergisi 1 – 14 Nisan 2019 – Ali Rıza İşipek

-TINA Vakfı – İÜ Yenikapı Batıkları Projesi Buluşması – Işıl Özsait Kocabaş

-Sualtı Kültür Mirasının Korunması Programı: TSSF’den CMAS’a
Uluslararası Bir Açılım – Hakan Öniz

-Fenike Gemileri Canlandırma Projesi – Mualla Erkut

-Unesco Paris Genel Merkezi’nde Sualtı Arkeolojisi Programı – Ceyda Öztosun

 

Dergiye buradan ulaşabilirsiniz:

 

 

 

 

Türkiye Sualtı Arkeolojisi Vakfı tarafından yayınlanan Denizcilik Arkeolojisi Dergisi‘nin 9. sayısı yayınlandı. Derginin bu sayısı ağırlıklı olarak Ege ve Kıbrıs toplumlarının Neolitik Dönemde gerçekleştirdikleri denizcilik etkinliklerine odaklanıyor.

Özellikle Türkiye çevresindeki denizlerde prehistorik ve protohistorik dönemler üzerine eğilen makalelerin yer aldığı dergide bu dönemde yaşayan toplulukların denizle olan çok yönlü ilişkileri değerlendiriliyor.

Dergide şu makaleler ve yazılar yer alıyor:

SUNUŞ – Oğuz Aydemir

EDİTÖR – Mehmed Bezdan, Çiler Çilingiroğlu

–Tatlısu – Çiftlikdüzü (Akanthou – Arkosykos): Kıbrıs Erken Neolitik Toplumu ve Deniz İlişkileri – Müge  Şevketoğlu

–Denizlerdeki Çiftçiler: Ege Adaları’nda Neolitik Çağ – Nikos Efstratiou

–Toplumsal Tarihin Küçük Bir Hareketi Olarak Tarih Öncesi Ege’de Deniz Kaynaklarından Faydalanma – Çiler Çilingiroğlu, Canan Çakırlar

-Sualtında Kalmış Neolitik Yerleşim Yerleri: Beşige ve Çevresinden Örnek Bir Araştırma – Nihan Kızıldağ, Harun Özdaş

Notlar: 

-Pesse Kanosu: Dünyanın En Eski Teknesi – Sanne Verhagen

-2017 Yılı Antalya ve Mersin Arkeolojik Kıyı ve Sualtı Araştırmaları – Hakan Öniz

Haberler: 

-Gemi İnşa Tarihi – Üçüncü Uluslararası Avrasya Gemicilik Tarihi Kongresi – Metin Ataç

-2. Sualtından Çıkan Eserleri Koruma ve Onarım Uygulamaları Atölyesi – Tuğba Ekmekçi Littlefield

-Icomos-Icuch “Sualtı Kültür Mirasının Korunmasında Farkındalık” Çalıştayı – Ceyda Öztosun

-Geçmişin Batık İzleri: Yenikapı Batıkları Maket Sergisi – Hilal Güler

Dergiye buradan ulaşabilirsiniz.