Kıbrıs Modern Sanat Müzesi’nin koleksiyonundan yararlanılarak, Yakın Doğu Üniversitesi Büyük Kütüphane Sergi Salonu’nda, 2021 yılında açılan “Çanakkale Deniz Savaşı Gemileri Koleksiyon Sergisi”; Türk milletinin 107 yıl önce elde ettiği büyük zaferin anımsanmasını sağlıyor.

Türk, İngiliz ve Fransız gemilerinin, tüm ayrıntılarıyla izlenmesine olanak veren 1/100 ölçekteki 26 adet gemi maketinin boyutları, 1 – 1,5 metre arasında değişiyor.

Çanakkale Savaşı, yalnızca Türk tarihinin değil aynı zamanda Avrupa tarihinin de seyrini etkileyen savaşların başında geliyor. 107 yıl önce İngiliz ve Fransız gemilerinden oluşan Birleşik Filo, Çanakkale Boğazı’ndan geçerek İstanbul’u kuşatmayı ve çevre bölgelerle birlikte boğazların denetimini ele geçirmeyi planlıyordu. Türk ordusu, hem 18 Mart 1915’te gerçekleşen deniz savaşında hem de daha sonrasında aylarca süren kara savaşında on binlerce şehit vermesine karşın Müttefik Devletleri geri çekilmek zorunda bırakmıştı.

Yakın Doğu Üniversitesi Büyük Kütüphane Sergi Salonu’nda 2021 yılında açılan sergide “Nusret Mayın Gemisi”, “Muavenet-i Milliye”, “Gülcemal Vapuru”, “Gazi Alemdar”, “Halep Vapuru”, “Sultanhisar Torpidobotu” ve “Ertuğrul Fırkateyni” gibi hem Çanakkale savaşında görevler üstlenen hem de Türk denizcilik tarihinde çok önemli yerleri bulunan Türk gemileri yer alıyor. Ayrıca, Çanakkale’yi geçmeye çalışan İngiliz ve Fransız gemileri Suffren, Inflexible, Irresistible, Goliath, Lord Nelson, HMS Triumph, Charlemagne, Queen Elizabeth, Bouvet, Ocean gibi dönemin en ileri teknolojisine sahip savaş gemileri de koleksiyonu oluşturan parçalar arasında bulunuyor.

iha.com.tr

neu.edu.tr

İngiliz Kraliyet Donanması ön dretnotu HMS Goliath başta olmak üzere pek çok gemiyi batıran “Muavenet-i Milliye” gemisinin torpidoları ve Irresistible, Ocean ve Bouvet adlı üç büyük savaş gemisini batıran “Nusret Mayın Gemisi”nin denize döşediği mayınlara ait 1/1 ölçekli modeller de koleksiyonda yer alıyor.

Sergide, Mustafa Kemal Atatürk’ün yatı “Savarona”nın ve “Bandırma Vapuru”nun maketleri ayrıca “Muavenet-i Milliye”nin kaptanı Yüzbaşı Ahmet Saffet Oktay’ın ve “Nusret Mayın Gemisi”nin kaptanı Yüzbaşı Tophaneli İsmail Hakkı Bey’in portreleri ile Çanakkale Deniz Savaşlarını betimleyen yapıtlar da bulunuyor.

(Kaynak: neu.edu.tr, iha.com.tr)

(Alıntılanan bu haber denizhaber.com ‘da Teknelerle Marmaris’ sergisi kapılarını açıyor başlığı ile yayınlanmıştır)

28 Ağustos Salı günü saat 18.00’da Netsel Marina’da açılacak olan sergide, M.Ö Marmaris’in önemli bir liman kenti olduğunu gösteren Roma ve Grek dönemlerinde kullanılan tekneler ve Finike ve Arap tekneleri yer alacak. M.Ö kullanıldığı ifade edilen tekneler Marmaris Serçe Limanı’nda rastlanan batıklardan esinlenerek yapıldı.

Sergide ayrıca Paraçele (Bozburun Kayığı), ERTUĞRUL Fıkrateyni, Tırhandil ve Süngerci tekneleri, gulet, NUSRAT ve ilk denizaltı gemimiz yer alacak.

Özel Marmaris Denizcilik Ve Eğitim Merkezi kurucularından Süleyman Ekin Marmaris’in tarih boyunca önemli bir liman kenti olduğunu dikkat çekerek düzenleyecek oldukları sergide Marmaris tarihine konu olmuş önemli teknelerin yer alacağı bir sergi düzenleyeceklerini ve sergiye tüm halkımızın davetli olduğunu söyledi.

Ekin, ayrıca sergide yer alacak teknelerin tarihi hakkında önemli bilgiler verdi. Tahtadan yapılan Paraçele’nin (Bozburun Kayığı) 1500’lü yıllardan başlayarak adalara odun ve gıda maddesi taşımak için kullanıldı. Ayrıca Kurtuluş Savaşında İtalya’dan tedarik edilen silah ve cephanenin Rodos Adası’na taşınmasında Bozburun Kayığı önemli bir rol aldı.

1800’lü Yıllarda Marmaris Körfezinde İngiliz Donanması

Sergide, 1800-1803 yılları arasında Marmaris Körfezine gelen İngiliz Donanması’na ait teknelerde yer alıyor.

1890 yılında 16 Eylül’de Japonya’da batan Ertuğrul Fırkateyni’de sergide yerini alıyor. Ertuğrul Fırkateyni’nin 14 Temmuz 1889 tarihinde İstanbul’dan hareket ederek Marmaris’e ulaştığı ve burada 2 gün konakladığı ve ardından Süveyş Kanalı’na doğru hareket ettiği belirtildi.

NUSRAT Ve Marmaris

Birinci dünya savaşı esnasında bir Alman deniz altısı ikmal yapmak amacı ile Marmaris Limanı’na gelir. Akdeniz’de görev yapan Fransız donanmasına ait savaş gemisi Alman gemilerinin Marmaris‘e girişlerini önlemek maksadı ile koyun çıkışını 26 mayın ile kapatır. Bu mayınlar daha sonara uzmanlar ve Marmarisli dalgıçların yardımı ile denizden çıkartılır. Mayınlar LÖK adı verilen develere yüklenerek ilk gün Beldibi sonraki gün Taşhan mola verilerek Gökova’ya ulaştırılır. Buradan arabalarla Aydın’a ulaştırılır. Aydın’dan tren ile İstanbul’a ulaştırılır. 17 Mart 1915 gecesi NUSRAT mayın gemisinin Erenköy koyuna kıyıya paralel olarak döktüğü 26 mayın Marmaris ten gönderilen envanterdeki son mayınlar. 18 Mart sabahı bu mayınlarla BOUVET, HMS İnflexıble, Ocean, Galve, Suffren’i saf dışı bıraktı.

 

Japonya’ya yapılan ziyaretten dönerken 1890 yılında Pasifik Okyanusu’nda 550 denizcisiyle batan Ertuğrul Fırkateyni’nde sürdürülen kazı ve kurtarma çalışmalarında top, mermi ve gülleler gün ışığına çıkarıldı. 17 metre derinlikten çıkarılan ve ilk defa zırh delen olarak 1860’lı yıllarda kullanılan mermiler, dünyadaki en eski örneklerinden.

Pasifik Okyanusu’nda batan Ertuğrul Fırkateyni’nde 11 yıl önce başlayan kazı ve kurtarma çalışmalarının bu yılki ayağı, Ocak’ta başladı. Ertuğrul’un battığı kayalıklardan 200 metre açıkta ve 30-40 metre derinlikte, çalışmalar yürütülüyor.

Japon ve Türk dalgıçların ortaklaşa yaptığı 120 dalışta; Osmanlı gemisine ait İngiliz Palliser marka 3 adet 52 kilo ağırlığında top mermisi ile 3 adet 30 kilo ağırlığında top mermisi dalgıçlar tarafından 127 yıl sonra gün ışığına çıkarıldı. Kurtarma çalışmaları sırasında ayrıca porselen tabaklar, gemiye ait ahşap ve metal parçalarda çıkarıldı. Eserler Kushimoto kentindeki Ertuğrul Araştırma Merkezi ve Konservasyon Laboratuvarı’na getirilerek üzerinde çalışmalara başlandı.

 

Ertuğrul Fırkateyni’nin Kısa Geçmişi

Ertuğrul Fırkateyni 1890 yılında II. Abdülhamit tarafından bir iyi niyet elçisi olarak Japonya’ya gönderilmişti. Bin bir zorlukla Japonya’ya varan denizcilerimiz dönüş yolunda Kushimoto açıklarında bir fırtınaya yakalanmışlar, Ertuğrul kayalıklara çarparak parçalanmıştı. 630 denizcisiyle 11 ay süren bir seferin ardından Japonya’ya varan Ertuğrul Fırkateyni Japonya’da İmparator Meici tarafından ihtimamla karşılanmış, İmparator’un isteği üzerine gemi komutanı Osman Paşa, konuşmasını Türkçe olarak yapmıştır.

Zorluklarla tamamladıkları bu önemli görevden sonra denizcilerimiz tayfun mevsimi olduğu halde dönüş yolculuğuna çıkmışlardır. Ertuğrul Japonya’nın güneyinde Oshima adası açıklarında kayalıklara çarparak parçalanmış, Osman Paşa dahil 550 gemici şehit olmuştur.

(Kaynaklar: haberturk.com, ntv.com.tr, dha.com.tr)