Rob Sharp’ın Art Review’da kaleme aldığı “The Ambivalent Victory of ‘Banksy’s Boat’” başlıklı yazısı Derya Yılmaz’ın çevrisi “Banksy’nin Gemisi” başlığı ile e-skop’ta yayımlandı.

Sharp, makalesinde Banksy’nin “Louise Michel” adlı gemisine ilişkin olarak basında yer alan haberlerde, okuyucu sayısı göz önüne alınarak; tanınmış sanatçı Banksy’nın başlıca etken özneymiş gibi sunulduğunu, deniz mültecilerinin insani niteliklerinden arındırılmış belirsiz, iradesiz figürlere indirgendiğine dikkat çekerek; bu haberlerin Batılı kamuoyuna yönelik belirsiz bir destek arayışı içeriğinin bulunduğunun altını çiziyor.

Avrupa Birliği, kıyılarına ulaşan insanlara zulmetmeye devam ediyor. Geçen hafta, Britanyalı sokak sanatçısı Banksy’nin finanse ettiği bir arama kurtarma gemisi, Akdeniz‘de katıldığı bir kurtarma operasyonuyla, tehlike altında olan yüzlerce insana yardım etti. Bu yazının yazıldığı sırada, gemiye alınan insanlar İtalyan sahil güvenliği tarafından tahliye edilip başka gemilere alınmıştı.

AB üyesi ülkeler, 2018’den beri, hükümet dışı organizasyonların arama kurtarma faaliyetlerine katılan mürettebat üyeleri aleyhine toplam 40 idari ve cezai işlem başlattı; bunların 10’u sadece geçen yıla ait ve işlemler sonucunda gemilere el konabiliyor. Avrupa Birliği Temel Haklar Ajansı’nın verilerine göre, 2016 yılı ile Temmuz 2020 arasında faal olan arama kurtarma gemilerinin büyük kısmı, hem cezai işlemlerin sonuçlanması beklendiğinden, hem de Avrupa limanlarındaki pandemi yasakları nedeniyle halihazırda faaliyet göstermiyor. Banksy‘nin finanse ettiği kurtarma gemisinin kaptanı Pia Klemp aleyhine de İtalya’da “yasadışı göçe yardımcı olmak” suçlamasıyla dava açıldı. Louise Michel gemisi, 18 Ağustos’ta İspanya’dan yola çıkmış, Guardian gazetesi geminin faaliyetleri hakkında özel dosya yapmıştı.

Hükümetlerin her türlü insani yardım sorumluluğundan el çektiği, temel insan haklarını ayaklar altına aldığı bir siyasi sistemdeki bu dehşet verici işlevsizliğin sonuçlarından biri de, onlar yerine devreye giren hükümet dışı aktörlerin ortaya çıkması. Pembe Louise Michel gemisinin yan tarafına Banksy‘nin en çok alıcı çekecek eserlerinden birinin kopyası boyanmış. Kurtarma faaliyetiyle ilgili haberlerin neredeyse hepsinde Banksy‘nin ismi ve geminin üstündeki eserin fotoğrafı manşette yer alıyor. Konuyla ilgili olarak internette arama yaptığınızda karşınıza çıkan ilk (optimize edilmiş) manşet: “Banksy mültecileri kurtarmak için gemi finanse ediyor” – hem okur sayısı hem de bu sayıyı artıran algoritmalar gözetilerek, sanki Banksy arama kurtarma faaliyetinin öznesiymiş gibi sunulmuş. Bu yalnızca insan hayatıyla veya aktivizmle ilgili etik bir mesele değil: İnsani yardım faaliyetini ve trajediyi fırsatçı bir gösteriye dönüştüren bir ekonomik ve itibarî kâr sistemi var ortada.

“Banksy’nin Gemisi” hakkında okuduğumuz haberlerde, sığınma hakkı arayan insanlar, Lilie Chouliaraki’nin ifadesiyle “son derece müphem figürler” olarak tasvir ediliyor – insani niteliklerinden soyundurulmuş, marjinalleştirilmiş, her türlü faillikten veya kendi seslerinden mahrum bırakılmış olarak:

“tüm görünürlük rejimleri, nihayetinde, insani niteliklerden soyundurmaya yönelik sembolik stratejilerin damgasını taşıyor. İster kitleselleştirme, ister kötüleme, ister çocuklaştırma, ister marjinalleştirme veya estetize etme stratejileri söz konusu olsun, Batı’nın kamusal görselleştirme alanlarında mülteciler son derece müphem figürler olarak beliriyor: muhtaç bir beden, aciz bir çocuk, ırksal bir “öteki”, dilsel bir simge veya yürek burkan bir çizim. “Bizler” sürekli bir şeyler yapmaya davet edilirken, mültecilerin kendi faillik potansiyelleri ortaya konmuyor – tehdit görsellerindeki meşum terörist portreleri hariç.”

Bu tür görseller, Avrupalı izleyicileri harekete geçirmeye yönelik belirsiz birer çağrı işlevi  görüyor; haberlerin merkezinde yer alan insanlar hakkında ise hemen hemen hiç bilgi verilmiyor – tıkış tıkış toplanmış, titreyen, can yelekli figürlere indirgeniyorlar. Alan Kurdi’nin ölümü üzerinden beş yıl geçti ve izleyiciler artık Akdeniz’den gelen, haber akışlarında mütemadiyen tekrarlanan bu acı dolu görüntüleri kanıksadı. Medyada mültecilerle ilgili haberlere ilişkin incelemeler, başlarda oluşan empati ve dayanışma duygularının geçici olduğunu, ayrıca bu tür duyguların oluşmasının izleyicilerin mevcut değerlerine bağlı olduğunu gösteriyor.

Başka boyutları hesaba katmaksızın salt Banksy’nin buradaki dahlini eleştirmek, kurtarılan insanların hayatını göz ardı etmek anlamına geleceği gibi, kendini istemeden bu olayların içinde bulan onurlu insanlara da haksızlık olur. Dahası, bugüne dek pek çok toplumsal adalet davasına destek veren Banksy’nin bu konuda karmaşık bir sicili var (Örneğin bkz. İsrail’in Kuruluşunu Hicveden Banksy Filistinliler Tarafından Protesto Edildi, Banksy Gazze’de; Banksy’nin Kasvetli Disneyland’i; Banksy: Politik Sanatın Uzlaşmacı Yüzü). Fakat bu son hamlenin ikircikli bir zafer olduğu söylenebilir. Bu tür gösterilerin etkisi geçip gider. Haber akışı değiştikten sonra, kurtarılan insanlara ne olduğu meçhul – kimse bunu sormaya tenezzül etmiyor.

 

(Kaynak: e-skop.com)

Sokak sanatçısı Banksy’nin, deniz göçmenlerinin Kuzey Afrika’dan Avrupa’ya doğru Akdeniz üzerinden gerçekleştirdikleri geçişte, tehlike ile karşılaşan göçmenleri kurtarmak için satın aldığı “Louise Michel” adlı tekne, Akdeniz’de boy gösteriyor.

Banksy’nin yapıtlarının satışından elde edilen gelirle satın aldığı, daha önce Fransız donanmasında görev almış olan 30 metre uzunluğundaki tekne 28 knot hız yapabiliyor. Arama ve kurtarma gereksinimlerine uygun olarak donatılan tekneye Fransız feminist ve anarşisti Louise Michel adı verildi.

İlk defa 10 Ağustos tarihinde 10 kişilik mürettebat ile denize açılan tekne, bugüne kadar 89 göçmenin yaşamının kurtulmasına katkı sağladı. Şu anda Akdeniz’de bulunan Louise Michel‘in sözcüsü tarafından yapılan açıklamada kurtardıkları Libya‘lı göçmenleri karaya çıkaracakları güvenli bir liman aradıklarını ya da bu göçmenleri, Akdeniz’e kıyısı bulunan bir Avrupa ülkesinin sahil güvenlik gemisine aktaracakları belirtiyor.

Pembe renkli teknede özellikle dikkati çeken bir diğer ayrıntı ise; Banksy’nin güvertesine çizdiği kalp biçimindeki can simidine uzanan kız resmi.. Resim, Banksy’nin daha önce yapmış olduğu ünlü “Balonlu Kız” adlı muraline gönderme yapıyor.

Geminin kaptanı Pia Klemp, daha önce Sea Watch deniz arama ve kurtarma örgütüne ait gemilerde kaptanlık yapıyordu. Louis Michel‘in, Orta Akdeniz’de arama ve kurtarma görevi yürüten Sea Watch kuruluşunun gemilerinden Sea Watch 4‘ün 105 kişiyi kurtarma operasyonuna da destek olduğu belirtiliyor.

Louise Michel’in Akdeniz’de gerçekleştirdiği etkinlikler internet sitesinden ve twitter hesabından izlenebiliyor.

 

(Kaynak: dw.com, edition.cnn.com)

 

Banksy’nin Beytüllahim’de bulunan bir hastaneye yardım toplamak amacıyla bağışladığı; deniz mülteciliği sorunun ele alan “Akdeniz Görünümü 2017” adlı triptikin, Sotheby’s müzayede evinin Londra’da düzenleyeceği açık arttırmada 800.000-1.200.000 pound arasında alıcı bulması bekleniyor.

İlk bakışta fırtınalı bir deniz manzarasının betimlendiği bir yapıt gibi gözükmesine karşın Banksy‘nin “Akdeniz Görünümü 2017”, politik bir içeriğe sahip. Geçtiğimiz on yıl içinde tüm dünyanın gündeminde yer alan deniz mülteciliği soruna bir yanıt niteliği taşıyan yapı, 19. yüzyıl Romantik dönem resimlerinde olduğu üzere doğanın güzelliğini, dinginliğini ve insanın doğa içindeki yerini vurgulamanın ötesinde;  kıyıya vurmuş, çevreye dağılmış can yelekleri ve şamandıralarla bu defa bambaşka öyküleri dile getiriyor.

Sotheby’s müzayede evinin Avrupa çağdaş sanat bölümü başında bulunan Alex Branczik, Banksy’nin, bulduğu üç yağlıboya tabloyu alarak; bunları, 21. yüzyıl kanayan önemli bir yarasına dikkat çeken yapıtlara dönüştürdüğünü belirterek, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Bu triptikler, Sothebys’in sergievlerinde tarihin en büyük manzara ressamları olan Bellotto’yla, Van Goyen’le ve Turner’la birlikte yanyana sergileniyor; ancak buna karşın içeriğindeki güçlü politik mesajla, yalnız başına bulunuyor.“

1.

2.

Tanınmış sokak sanatçısı Banksy, “Akdeniz Görünümü 2017” başlıklı bu triptiki, daha önce; İsrail’i Filistin topraklarından ayıran duvarlara bakıyor olması nedeniyle  dünyanın en kötü manzarasına sahip olan oteli olduğu özellikle vurgulanan Beytüllahim kentindeki, “Duvar’la Ayrılmış” adlı otel için hazırlamıştı.  2017 yılında açılan, politik bir bildiri niteliğindeki otelde kalmak isteyen konuklar, hostel tipi ranzalı yatakların olduğu odalardan, başkanlık suitine kadar geniş bir yelpazedeki odalar için kendilerine yer ayırtabiliyor. Otel aynı zamanda Banksy‘nin en büyük koleksiyonuna ev sahipliği yapıyor.

Triptikin satışı ile elde edilen gelir, Beytüllahim‘de bulunan “Bethlehem Arab Society for Rehabilitation (BASR)” hastanesindeki, yeni akut inme birimine ve çocuklar için rehabilitasyon donanımının satın alınmasına harcanacağı belirtiliyor.

“Akdeniz Görünümü 2017”, Sotheby’s‘in 28 Temmuz 2020 tarihinde düzenlenecek “Rembrandt’tan Richter’a başlıklı  açık arttırma ile alıcıların karşısına çıkacak.

 

(Kaynak: theguardian.com)