Kristof Kolomb’un 1493 yılında İspanya Kralına ve Kraliçesine yazdığı, içerik olarak gerçekleştirdiği keşifleri aktardığı “De Insulis in Mari Indico Nuper Inventis” başlıklı mektubun 1494 tarihli Basel baskısı Christie’s Müzayede evinde düzenlenen açık arttırmada 1.651.000 dolara satıldı.

Ünlü kaşif satırlara döktüğü bu mektupla Amerika kıtasını anlatan ilk modern Avrupalı olarak tarihe geçtiği gibi mektubun basılmasıyla da; Amerika kıtasının varlığı artık herkes tarafından bilinen bir gerçek haline gelmiştir.

“De Insulis in Mari Indico Nuper Inventis”in el yazması aslı kaybolmuş olmakla birlikte; yazıldığı 15. yüzyıldan günümüze ulaşan, Roma ve Basel kaynaklı olmak üzere dokuz adet baskısının olduğu bilinmektedir. Bunlardan ilki, 1493 yılının Mart veya Nisan ayında Barselona’da İspanyolca olarak basılmıştır ve bugün sadece bir kopyası bulunmaktadır. İlk Latince baskı ise; 1493 yılında Roma’da gerçekleştirilmiştir. Mektup, Basel kentine ulaştığında ise; önemli bir biçimsel değişikliğe uğramıştır. 1493 tarihli olan ilk Basel baskısı, Yeni Dünya’nın yani Amerika’ya ilişkin betimlere yer verilerek, yayımlanmıştır. Bu baskıdan yalnızca beş kopya günümüze ulaşmıştır ve tümünün çeşitli kurumların arşivlerinde saklanmakta olduğu bilinmektedir.

Mektubun İkinci Basel Baskısı

1494 tarihli İkinci Basel baskısından sadece dört kopya bulunmaktadır. Christie’s müzayede evinin satışa çıkardığı bu baskının dışındaki diğer üç kopya -ki birinin sayfaları eksiktir- 60 yılı aşkın bir süre boyunca çeşitli müzayedelerde satışa sunulmuştur.

Basel baskıları, Latince metnin Amerika betimlerine yer verilen tek 15. yüzyıl baskılarıdır. Mektup, bugünün deyimiyle son dakika haber niteliği taşımakta olduğundan ve Kolomb’un sürdürmekte olduğu seyahati sırasında, kısa sürede geçerliliğini yitirmiş ve 1494 yılında sonra çok az baskı yapılmıştır. Basımda yer alan, Amerika kıtasının bilinen en eski basılı betimleri, ahşap baskı yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. Oldukça stilize edilerek oluşturulmuş bu harita, Hispanyola ve Bahamalar’daki dört adayı genel çizgileriyle yer vermektedir; bunların arasına yalnızca Galapagos Adaları (İspanyolcası: Isle Isabella) tam olarak bir ada olarak betimlenmiştir. Ahşap baskı betimler ayrıca Kolomb’ın yanındaki bir başka denizci ile birlikte, yerlilerin yaşadığı kıyıya bir tekneyle çıktığını ve Hispania’da inşaat halindeki bir liman kenti ve kaleyi göstermektedir.

Kolomb mektubunun öncesinde yer alan sayfalarda, Ferdinand ve İzabella’nın Grenada’yı ele geçirmek için düzenledikleri askeri harekata övgüde bulunarak yücelten, İspanya ve Portekiz’de sekiz yüzyıl süren Müslüman egemenliğine son verilmesini aktaran Verardus tarafından kaleme alınan bir anlatı yer almaktadır. İlk Basel baskısında yer alamayan ancak ikinci baskıya eklenen bu anlatının, Kolomb’un mektuplarıyla bir araya getirilmiş olması; Ferdinand ve İzabella’nın gücünü vurgulamak ve 1492’deki başarılı yönetim yıllarını yüceltmek amacıyla yapılmıştır.

Müzayededeki diğer nadir eserler ve yazmalar

Christie’s’te düzenlenen “Nadir Baskı Eserler ve El Yazmaları” müzayedesi toplam 5.410.327 dolarlık satış gerçekleştirildi. Açık arttırmada satılan diğer eserler ve alıcı bulduğu rakamlar şunlar: Jane Austen’in “Gurur ve Önyargı” kitabının ilk baskısı (190.500 dolar), Jane Austen’in “Northinger Manastırı” kitabı – orjinal kapağında (76.200 Dolar), Aristoteles’in “Hayvanların Tarihi Üzerine” (Yunancadan Latinceye çeviren: Theodorus Gaza) (276,400 Dolar), Cato’nun “Distichs”, William Caxton tarafından yapılan çeviri) (190.500 Dolar).

(Kaynak: finebooksmagazine.com, christies.com)