Viktoryan döneme ait olan 14 adet ahşap pruva yontusu, tamamlanan restorasyon çalışmaların ardından, denizci bir kent olan İngiltere-Plymouth kentinde konumlu The Box Müzesi’nde sergileniyor. Bir zamanlar Çin’e, Kırım’a ve Yeni Zelanda’ya giden gemilerin pruvalarında yer alan bu yontular, denizcilik tarihinin önemli yapraklarına tanıklık etmiş yapıtlar.

Britanya gemilerinin pruvalarına yerleştirilen, denizcilere tılsımları ile güç veren pruva yontuları 1 milyon paundluk restorasyon projesi ile yeniden yaşam döndürüldü. Toplam ağırlıkları 20 tona ulaşan bu pruva yontularından 13 tanesi, The Box Müzesi‘nin tavanından sarkıtılan iplere asılarak; sergileniyor. İki tondan fazla ağırlığa sahip olan ve dört metre boyundaki IV. William yontusu ise sahip olduğu ağırlığı nedeniyle, tavandan sarkıtılmak yerine üzerine yerleştirildiği bir sabit bir sergileme birimi üzerine konumlandırılmış.

1.

Serginin düzenlenmesi ile sorumlu olan Abby Coombs, yontuların bu denli yukarıya yerleştirilmesinin nedeni şu sözcükler ile açıklıyor:

“Mimarlarımız ile yeni yapının düzenlenmesi üzerine çalışırken; atriumun sunduğu güçlü oylumsal olanakların farkına vardık. Oylum üç kat yüksekliğe sahip ve ışığı güçlü biçimde etkisini duyurduğu bir yerdi. Bu durum, bizde pruva yontularının bir zamanlar büyük gemilerden oluşan filoların pruvalarındaymış gibi yukarıda sergilenmeleri gerektiği düşüncesini uyandırdı.”

Uzmanlar, arboristlerin yaşayan ağaçların sağlamlığını denetlemek için kullandıkları sonik tomografi adı verilen bir yöntemden yararlanarak; pruva yontularının iç yapılarının mevcut durumunu belirlediler. Yapılan bu çalışmanın ardından, ağaç gereçlerde olabilecek bir dönme yada çekme durumunu en aza indirgemek amacıyla büyük ölçekli, çok amaçlı yapılmış kurutma odalarında kurutulmasının gerekliliği anlaşıldı.

2.

Restorasyon sürecinde karşılaşılan diğer sorun ise; yontuların renklerine ilişkin yaşayan zorluklardı. Uzmanlar yontuların yıllar boyunca bezendikleri boyanın üzerinde mikroskobik analizler yürüttüler. Bazıların gri tonlardaki bir boya ile üretildikleri görüldü. Ancak buna karşın, alınan karar, bu yontuların boyalı olması yönündeydi. Bunun üzerine kullanılacak renklerin tonlarına 1912 yılına ait olan sigara kartları dizileri üzerinde yer alan donanma pruva yontularına ilişkin yapılmış betimler, temel alındı.

Plymouth kent konseyi başkanı Tudor Evans, burada pruva yontuları için gösterilen tüm çabaya kesinlikle değdiğini söyleyerek; bu yontuların ahşaptan yapılmış olmanın ötesinde anlamlar taşıdığını belirterek sözlerini söyle sürdürüyor:  “Bu yapıtlar, Plymouth kentinin ve Kraliyet donanması tarihinin ikonik sembolleri. Aynı zamanda 200 yıl önce bu yapıtları gerçekleştiren zanaatkarların ve yontu sanatçılarının yeteneklerinin boyutlarının ortaya koyan olağanüstü örnekler.”

(Kaynak: theguardian.com, theboxplymouth.com)